Mehmet Ali Birand Ki?Ÿisel Web Sayfası

* Bir Davuto?Ÿlu tartı?Ÿmasıdır gidiyor. Sadece muhalefet ve muhalif medya'da de?Ÿil, Ak Parti içinde olsun, iktidarı destekleyen yazarlar arasında olsun, derin bir görü?Ÿ ayrılı?Ÿı var. Bir kesim için Davuto?Ÿlu, bu ülkenin Kissinger'i gibi görülüyor. Di?Ÿer bir kesim için ise, ?Ÿimdiye kadar görülmü?Ÿ en kötü dı?Ÿi?Ÿleri Bakanı... Hangisi do?Ÿru?

Muhalefet ve muhalif basına göre, bundan daha kötü bir Dı?Ÿi?Ÿleri Bakanımız olmadı. Sıfır Sorun diye yola çıktı, bugün ülkeyi tüm kom?Ÿularla kavgalı duruma soktu. Daha da ötesi, hoca iken yazdı?Ÿı Stratejik Derinlik kitabını uygulayım derken, Türkiye'yi Orta Do?Ÿu'nun bataklı?Ÿına sürükleyen bir ki?Ÿi...

Sadece muhalefette de?Ÿil, Ak Parti içinde ve iktidarı destekleyen medya'da da ele?Ÿtiriler giderek artıyor. Parti içindeki huzursuzlu?Ÿun bir bölümü dı?Ÿ politika ise, asıl bölümü Davuto?Ÿlu'nun özellikle Ba?Ÿbakan nezdindeki etkinli?Ÿinden kaynaklanıyor. Uygulanan politikaların, Erdo?Ÿan-Davuto?Ÿlu ikilisinden çıktı?Ÿı biliniyor. Ba?Ÿbakan'ın ona duydu?Ÿu güven de, çok ki?Ÿiyi kıskandırıyor.

Unutmayalım ki, Danı?Ÿmanlı?Ÿının, ardından da Bakanlı?Ÿının ilk yıllarında (1 Mayıs 2009), eski Dı?Ÿi?Ÿleri Bakanları (İlter Türkmen, Mesut Yılmaz, Mümtaz Soysal, Hikmet ?‡etin) tarafından alkı?Ÿlanırdı. Yüksek notlar vermi?Ÿlerdi. Her?Ÿey iyi gidiyor ve Davuto?Ÿlu'nun yelkenleri rüzgar doluyordu.

İçerde ve dı?Ÿardaki bu ini?Ÿli çıkı?Ÿlı prestij çizgisi uzun zaman sürdü. Kimi zaman Neo-Osmanlı oldu?Ÿu, kimi zaman Türkiye'nin eksenini de?Ÿi?Ÿtirdi?Ÿi söylendi. Bazen "Büyük stratejist" sayıldı, bazen zigzaglar yapan bir politikacı diye anıldı.

Ne zaman ki, Arap Baharı kara kı?Ÿa dönü?Ÿtü, bölgedeki rüzgarlar fırtına getirdi, Davuto?Ÿlu hakkındaki görü?Ÿlerde de?Ÿi?Ÿmeye ba?Ÿladı. ?žimdiler de ne kötü gitse, haklı veya haksız, ?faturası Dı?Ÿi?Ÿleri Bakanına çıkarılıyor.

Peki ne oldu da, bir zamanlar omuzlarda ta?Ÿınan Davuto?Ÿlu ?Ÿimdi yerden yere vuruluyor?

Sıfır Sorun ba?Ÿlangıçta, 1 Mayıs 2009'da Bakan olduktan hemen sonra, Davuto?Ÿlu tarafından ortaya atılan bir slogan idi. Amacı, Türk kamuoyunda yerle?Ÿmi?Ÿ bazı kavramların de?Ÿi?Ÿmesi gerekti?Ÿini göstermekti.

Kom?Ÿularla kavgalı ya?Ÿamamalı, onların dostlu?Ÿunu kazanmak için, gerekirse ilk adımı biz atmalıydık.

Dostlu?Ÿu derinle?Ÿtirmek için, gerekirse jestler yapılmalıydı. Atılacak adımlar ödün gibi görülmemeliydi.

Davuto?Ÿlu, Türkiye'nin bölgede, Osmanlılardan kalma etkinli?Ÿini ve gücünü yeniden diriltmeyi, komu?Ÿu ülkelerin sorunlarında yardımcı olan, onlara destek veren bir konuma gelebilmesi için kolları sıvadı. Anla?Ÿmazlıklarda, gerekince arabulucu, gerekince yardımcı oldu. Vizeler kalktı, dı?Ÿ geziler arttırıldı.

Ermenistan protokollerinin imzalandı. Washington'u çıldırtma pahasına İran'ın Nükleer Enerji Projesine destek verildi. Irak'ın toprak bütünlü?Ÿü için mücadele açıldı. Filistin sorununda arabuluculuk yapıldı. Suriye ile neredeyse birle?Ÿme noktasına gelindi. Suudi Arabistan, Mısır, Körfez ?œlkeleri yanısıra, Balkanlar'a kadar el atıldı. Bir zamanlar terörist diye yüzüne bakılmayan, Hamas ve Hizbullah ile yakın temas kuruldu. Barzani'yle ilk defa açık dostluk gösterisine girildi.

İlk yıllarda Türkiye'nin yıldızı gerçekten pırıl pırıl parlıyordu. Davuto?Ÿlu'na övgüler ya?Ÿıyordu. Bu siyasi yakla?Ÿım, tabii beraberinde ticareti ve yatırımları da arttırdı.

Ancak, her çıkı?Ÿın bir de ini?Ÿi vardır. Hele Orta Do?Ÿu gibi kaygan bir zeminde oynadı?Ÿınızda, çok dikkatli olmanız gerekir. Davuto?Ÿlu'nun en önemli hatası, Türkiye'nin dı?Ÿındaki bazı geli?Ÿmeler kar?Ÿısında, hemen gereken virajları alamaması. Sloganını de?Ÿi?Ÿtirememesiydi. Sıfır Sorun bir süre sonra, Orta Do?Ÿu?’nun özellikle, Suriye-İran-Irak-İsrail? bataklı?Ÿına saplandı. Sıfır Sorun?’un çerçevesinde di?Ÿer ülkelerle yapılan tüm anla?Ÿmalar devam etti. Aslında biraz dikkatle incelenince, Sıfır Sorun?’u bozan geli?Ÿmelerin büyük bölümünün Türkiye?’den çok, kar?Ÿı taraflardan kaynaklandı?Ÿı görülebiliyor.

??????????? - Ermenistan protokolleri, kaçırılan en büyük fırsattı. Ancak, Ermenistan ?“Türkiye artık ikna edildi?” diye Minsk sürecinde tutumunu sertle?Ÿtirince, Bakü çok sert tepki? gösterdi. Erdo?Ÿan bizzat gidip, bu protokollere ön ko?Ÿullar koydu ve Türkiye'yi büyük bir sorunda kurtaracak olan bu süreç durduruldu. Ya Bakü daha önceden ikna edilmeli veya bu protokoller imzalanmamalıydı. Sonuç büyük hayal kırıklı?Ÿı yarattı.

??????????? - Marmara Gemisi olayı, İsrail 'in kabul edilemeyecek saldırısı sonucu bir felakete dönü?Ÿtü ve ili?Ÿkilerin sonunu getirdi. Geminin gidi?Ÿi engellenemeyerek hata i?Ÿlendi. İHH?’nin bu giri?Ÿimi -gerçekten istense- durdurulabilirdi. Türkiye, İsrail ile kapıları kapatarak, bölgedeki önemli a?Ÿırlı?Ÿını kaybetti. İsrail de kaybetti. Bölgede tek ba?Ÿına kaldı. Böylesine vah?Ÿice saldırmasa, Türkiye?’ye ders vermeye kalkmasa ili?Ÿkiler bugünkü düzeye inmezdi.

??????????? - Libya'da Kaddafi'nin devrilmesi olayında zig zag'lı bir politika izlendi ve sonunda, Libya pazarının büyük parçası Fransa ile İngiltere' ye kaptırıldı. Ancak pazarları geni?Ÿletmek için yapılabilecek fazla bir?Ÿey de yoktu.

??????????? - Irak'tan ABD askeri'nin çekilmesi, kontrolün son seçimleri kazanan ?žii akımın temsilcisi Maliki'nin eline geçmesi, Türk-Irak ili?Ÿkilerini altüst etti. Ba?Ÿdat, Ankara'yı dü?Ÿman ilan etti. Ancak Maliki sadece Türkiye de?Ÿil, İran dı?Ÿında herkesle (Mısır, Suudi Arabistan dahil) kavgalı. İran ile cephe kurma çabası, Maliki?’yi uzakla?Ÿtırdı.

??????????? - Suriye'deki geli?Ÿmeler (2011) her?Ÿeyi tepe taklak ediverdi. Esad ile kucak kuca?Ÿa olan bir Türkiye'nin gelece?Ÿi nasıl öngöremedi?Ÿi ele?Ÿtiri konusu oldu. Suriye yönetimi ba?Ÿ dü?Ÿmanımız oldu. Halk ayaklanmasını, Türkiye tahrik etmedi, ancak geli?Ÿmelerin önceden iyi okunmamadı?Ÿı ortada.

??????????? - İran, Nükleer konuda kendine bu kadar destek veren Türkiye'yi, Suriye'yi koruma adına tehdit etmeye ba?Ÿladı. Sıranın bize gelece?Ÿini açıklama noktasına geldi.

Sonuçta, belki bu geli?Ÿmelerin büyük bölümü Davuto?Ÿlu'nun dı?Ÿında kaynaklandı, ancak Dı?Ÿi?Ÿleri Bakanı da, zamanında viraj almayarak, sloganlarını de?Ÿi?Ÿtiremeyerek ele?Ÿtiri ya?Ÿmuru altında kaldı.

??????????? - Hoca'lı?Ÿından kalma bir beceriyle konuları çok iyi anlatır. Karnından konu?Ÿmaz. İnandırıcıdır. Güven verir. ?‡ok ba?Ÿarılı sloganlar üretir. Ne gazetecilere, ne de yabancı muhataplarına hiçbir zaman yalan söylemez, gerçekleri çarpıtmaz.

Ancak konu?Ÿmasını bazen bıktırıcı derecede uzatır. Ders verme havasına girer. Kendini ön plana çıkarma alı?Ÿkanlı?Ÿı vardır. Kamuoyuna, verebilece?Ÿinden daha fazlasını vaadetmesi, ço?Ÿu zaman yanlı?Ÿ anlamalara yol açar ve kendi kendini yaralar.

??????????? - ?‡ok çalı?Ÿkandır. Beraberindeki heyette bulunanları ve gazetecileri peri?Ÿan edecek derecede oradan oraya gider. Arabuluculuk konusunda elinden geleni ortaya koyar.

Ancak zaman zaman elindeki kartları,? gerçek de?Ÿerinden daha yüksek kullanır. Bir de, Türkiye'nin çok dı?Ÿındaki konulara da el atma merakı vardır. Gereksiz zaman harcayabilir.????

??????????? - Genelde bir İsrail aleyhtarlı?Ÿı vardır. Dini inançlarından ve e?Ÿitiminden mi kaynaklanıyor bilinmez, ancak konu?Ÿmalarında ve genel yakla?Ÿımında ayrıca Sünni'li?Ÿi ön plana çıkarması dikkatleri çeker.

Batı aleyhtarı olmasa dahi, e?Ÿilimi ve önceli?Ÿi İslam dünyasına daha yakınla?Ÿmı?Ÿ ve bölgesinde daha etkin bir Türkiye olu?Ÿturmaktır.

??????????? - En büyük gücü Ba?Ÿbakan'a yakınlı?Ÿıdır. Erdo?Ÿan Dı?Ÿi?Ÿleri Bakanı' na güvenir ve dinler. Politikaları birlikte olu?Ÿtururlar.

Buna kar?Ÿılık, parti içinde gücü olmadı?Ÿı gibi, kimi çevreler tarafından ,siyasi bir tehdit olarak görüldü?Ÿünden dolayı ele?Ÿtiri alır.Oysa siyasi hırsı yoktur. Amacı bir an önce ?œniversiteye dönmektir.

Yukardaki de?Ÿerlendirmeler, ben dahil, Davuto?Ÿlu'na içerden ve dı?Ÿardan bakan gözlemcilerin izlenimleridir. Abartılı veya yanlı?Ÿ olabilir. Ancak, unutmayalım ki "izlenim veya algılama" gerçeklerin taa kendisidir... Dı?Ÿi?Ÿleri Bakanı hakknıdaki de?Ÿerlendirmeleri yaparken, biraz da ?“Hırsızın hiç suçu yok muydu??” sorusunu da sormak gerekir gibi me geliyor.

Davuto?Ÿlu bence ne "Türkiye'nin görüp görece?Ÿi en kötü Bakan'dır..." ne de "E?Ÿi bulunmaz bir tavus ku?Ÿudur..." ?Gerçekler, ikisinin ortasında bir yerdedir. Davuto?Ÿlu'nun en önemli hatası, olaylar kar?Ÿısında kamu ileti?Ÿimini zamanın da de?Ÿi?Ÿtirememi?Ÿ olması, frene hemen basamamasıdır. Ayrıca unutmayalım ki, Dı?Ÿ politikayı, kimseye danı?Ÿmadan, tek ba?Ÿına yapmadı. Ba?Ÿbakan ile birlikte yürüttü (!)