?BUG?œN, AB?’YE İLK

BA?žVURUNUN 50. YILI

?

Bundan 50 yıl önce, 31 Temmuz 1959?’da, dönemin Ba?Ÿbakanı Adnan? Menderes, gazetecilerin önüne çıktı?Ÿında Türkiye?’yi nasıl bir maceranın (1) içine soktu?Ÿunu bilmiyordu. Salonu dolduran küçük bir gazeteci gurubu da, Ba?Ÿbakan?’ın söylediklerinin ne anlama gel di?Ÿini anlamamı?Ÿlardı. Menderes, Türkiye?’nin Avrupa?’ya ilk adımını attı?Ÿını söylüyordu. İçlerinden biri kalktı ve ?“Yani artık Avrupaya gidip bol bol alı?Ÿ veri?Ÿ yapabilecek miyiz??” diye sordu. Ba?Ÿbakan?’ın yanıtı, ?“Paranız varsa, tabii yapabilirsiniz. Ancak bizim yaptı?Ÿımız Türkiye?’yi Avrupa kulübüne üye etmektir?” oldu.

?

Kimse bir?Ÿey anlamadı.

?

Aslında, Menderes de? o günlerde i?Ÿin tam boyutunu bilmiyordu. Haziran ba?Ÿlarında Ankara?’ya Brüksel?’den bir haber gelmi?Ÿ ve Yunanistan?’ın 6 üyeden? (Almanya, Fransa, İtalya, Belçika, Lüksemburg, Hollanda) ve adına ORTAK PAZAR denen bugünün Avrupa Birli?Ÿine tam üyelik için ba?Ÿvuruda bulundu?Ÿu belirtilmi?Ÿti.? Ankara panikledi. Böyle bir? geli?Ÿmeye hazırlıklı de?Ÿildi. ?–nceden? haberi de olmamı?Ÿtı. Süpriz yarattı.

?

Türk Dı?Ÿı?Ÿleri Bakanlı?Ÿı derhal harekete geçti. Ardı ardına yapılan toplantılarda, derhal harekete geçilmesi ve Yunan ba?Ÿvurusunun aynının gerçekle?Ÿtirilmesi isteniyordu. Gerekçeler hazırdı:

?

-????????? Avrupa kulübünde Yunanistan yanlız ba?Ÿına bırakılmamalı. Atina, tek ba?Ÿına kalırsa, Türkiye aleyhine politika yapar.

-????????? Yunanistan ile Türkiye fındık gibi hemen hemen aynı ürünleri ihraç ediyorlar. Yunan Avrupaya daha ucuza girerse, Türk gıda ürünleri zarara u?Ÿrar.

-????????? Türkiye geri kalırsa, NATO?’daki a?Ÿırlı?Ÿı da Yunanistan lehine erezyona girer.

?

Menderes kararını verdi.? Tam üyelik ba?Ÿvurusu yapıldı ve bugünkünün tam aksine 6 üye ülkede? zafer çı?Ÿlıklarıyla kar?Ÿılandı. Zira o yıllarda Fransa ve Almanya?’nın? ba?Ÿı çektikleri Ortak Pazar ile İngiltere?’nin olu?Ÿturdu?Ÿu? EFTA arasında müthi?Ÿ bir rekabet vardı. Her ikisi de ekonomik (malların vergisiz ve serbestçe dola?Ÿabilecekleri) bir? alan olu?Ÿturmaya çalı?Ÿıyorlardı.

?

Bu yarı?Ÿta, Türkiye ile Yunanistan?’ın EFTA?’yı de?Ÿil de, Ortak Pazar?’ı seçmesi, Fransa ve Almanya tarafından ?“büyük ba?Ÿarı?” sayıldı.

?

Sonra aradan 50 yıl geçiverdi ve bugün, roller, hedefler, boyutlar ve tepkiler de?Ÿi?Ÿti. Ancak AB yarı?Ÿı bitmedi. 6 üyeliyken? 27 üyeli çok kalabalık bir kulübe dönü?Ÿen ve adını da Avrupa Birli?Ÿine de?Ÿi?Ÿtirenler ve 15 milyondan 70 milyona yükselen nüfusuyla Türkiye sıkıntı içindeler.

?

Her iki taraf rahatsız, ancak hiçbiri havlu atamıyor. Ne Türkiye ne de AB, bu rüyadan uyanmak niyetinde. Tüm sorunlara ve güçlüklere ra?Ÿmen, yollarına devam ediyorlar.

?

(1) 31 Temmuz?? 1959?’dan 17 Aralık 2004?’e ?“Türkiye?’nin Büyük Avrupa Kavgası?” Mehmet Ali Birand/ Do?Ÿan Kitap