Bu hafta Kıbrıs konusunda önemli gelişmeler yaşanacak. BM Genel Sekreteri Annan Ada'ya geliyor. Düğümü çözmeye çalışacak. Genel beklenti, Annan'ın bir çözüm formülü ile ortaya çıkması. Denktaş' ın son önerilerine kulak vermekte yarar var.
Sonunda beklenen oldu.
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri bugün Kıbrıs' a geliyor.
Eğer hafızam beni yanıltmıyorsa, bir BM Genel Sekreterinin Ada' ya ayağını bastığı son tarih 1979' dur. Yani, neredeyse 23 yıllık bir aradan sonra BM Genel Sekreteri Kıbrıs'a fiilen müdahele etme zorunluğunu duyuyor.
Nedeni basit: Tüm tartışmalara rağmen, iki lider bir çözüm bulamadılar. Oysa zaman kısalıyor. Bu yıl sonuna kadar, şu veya bu şekilde ya bir çözüm bulunacak ve iki taraf birlikte AB tam üyeliğine gidecekler veya çözüm bulunamayacak ve Güney AB üyesi olurken, Kuzey dışarda kalacak.
Bu son olasılık, beraberinde son derece önemli gerginlikleri de getirecek. Ada sonsuza kadar bölünmüş olacak. Gerginlik daha da artacak. Ege'de de yeni bir gerginlik sürecine girilecek. Daha da önemlisi, Türkiye- AB ilişkileri hiç değilse birkaç yıl süreyle bozulacak ve Türkiye'nin AB'ye doğru yürüyüşünün önünde küçümsenemeyecek bir engel çıkacak.
Müzakerelerde gelinilen nokta, taraflar arasındaki görüş ayrılığını net biçimde gösteriyor.
Türk tarafı, bugünkü Devlet yapısının tümüyle değiştirilmesini, yeni bir yapı kurulmasını ve bu yeni yapıyı oluşturacak iki bacağın ( Türk ve Rum ) egemen haklara sahip olmasını istiyor. Zaman içinde yakınlaşmanın sağlanmasının daha akılcı olacağını belirtiyor.
Rum tarafı ise, bugünkü devlet çatısının fazla bozulmamasını, 1960 Anayasasında bazı değişiklikler yapılarak yetinilmesini ve merkezi hükümetin yetkilerinin daha geniş tutulmasını istiyor.
Anlayacağınız, anlaşmazlık ayrıntılardan kaynaklanmıyor. Aksine, işin ilkesinden kaynaklanıyor.
ABD , DEVREYE GİRMEYE HAZIRLANIYOR.
Birleşmiş Milletler Genel Sekreterinin bu aşamada Kıbrıs'a kadar gelip, duruma el koymasının son derece ciddiye almak gerekir. Kofi Annan, sadece Kıbrıs'a gitmek üzere yola çıkmıyor. Doğu Timor'un bağımsızlık kutlamalarına katılmak üzere yoldayken, Kıbrıs'ta üç gün geçirecek.
Genel Sekreterler ya sonuç almak veya etkili olabileceklerini düşündükleri zaman bu şekilde hareket ederler. Uluslararası Kamu Oyunun mesajını iletirler. Bu mesaj, Denktaş ile Klerides'in bu işin içinden çıkamadıkları ve duruma müdahele gerektiği anlamına geliyor. Mesajın altındaki imzaların en başında da Amerika Birleşik Devletleri'nin adı var. ABD Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklama, Washington'un sabrının taşmaya başladığı ve mutlaka bir çözüm istediği şeklinde yorumlanıyor.
DENKTAŞ'TAN YENİ BİR ADIM…
Dikkatleri çeken diğer bir gelişme de, KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş'ın yaptığı çağırıydı. Türkiye'deyken bir konuşmasında, iki tarafın farklı görüşler ileri sürdüklerini belirtti ve büyük devletleri açık oturuma davet edip bu konuyu tartışmayı önerdi.
Resmi bir öneri olmamasına rağmen, Denktaş ilk defa “ dışardakileri “ çağırıyor. Şimdiye kadar daima “Bizi başbaşa bırakın, aramıza girmeyin” diyen KKTC lideri'nin bu bakış farklılığı son derece önemli.
Ben bir süredir Rauf Denktaş'daki yaklaşım farklılığına dikkat çekiyorum.
“Bağımsızlığım kabul edilmeden masaya oturmam” pozisyonundan başlayan ve bugün Kıbrıs' ın tek dış temsil formülünü kabul eden Denktaş'ın ısrarla söylediği bir nokta var:
“1960 anlaşmasına geri dönemeyiz. KKTC'nin egemenliğini kabul edin ve bugünkü yaşam tarzını içeren bir formül bulalım.”
Klerides'in de kendine göre hesapları var.
Bir türlü orta noktaya gelinemiyor.
Galiba yine Amerikanın müdahelesi gerekecek.
Taraflar, kendi başlarına siyasi karar vermemek, risk almamak için, yine Washington'u suçlamayı tercih edecekler. Hep ağlayacaklar, hem de memnun olacaklar. Aslında kaybedeceklerini de çok iyi biliyorlar. Buna rağmen, gereken vizyonu, gereken cesareti gösteremiyorlar.
Yarından itibaren Kıbrıs görüşmelerinde yeni bir sayfa açılıyor.
Bakalım sonunda nasıl bir manzara ile karşı karşıya kalacağız.
