BR?œKSEL CEPHESİNDEKİ

SON DURUM K?–T?œ DE?žİL...

?

Do?Ÿrusu, geçen haftaki AB daimi delegeleri, dı?Ÿi?Ÿleri bakanları toplantıları sırasında medya?’ya yansıyan haberlere baktı?Ÿımızda insan karamsarlı?Ÿa dü?Ÿebilirdi.

???????????

Genel manzara ?Ÿöyleydi:

???????????

AB, Türkiye?’ye 3 Ekim müzakereleri için yeni ko?Ÿullar getirmeye çalı?Ÿıyor, buna kar?Ÿılık Türkiye yine sertle?Ÿip restini çekiyor, ?“E?Ÿer ileri giderseniz biz masaya oturmayız?” mesajını veriyordu.

???????????

?–nce Ankara?’nın tepeleriyle konu?Ÿtum. Görü?Ÿmelere katılmı?Ÿ olanlara sordum. Ardından, Brüksel?’de güvendi?Ÿim birkaç ülke temsilcisi ve Komisyon yetkilisini aradım. Kar?Ÿıla?Ÿtı?Ÿım manzara çok farklı çıktı.

???????????

Bu ki?Ÿilerin bana anlattıklarına göre gerçek durum ?Ÿöyle:

?

1)????? Türkiye açısından en önemli unsur sayılan, 3 Ekim müzakerelerinin ba?Ÿlaması artık bir sorun olmaktan çıkmı?Ÿ. Fransa dahil üye ülkelerden hiçbiri? erteleme sözü etmiyor.

?

2)????? Hava yine de pespembe de?Ÿil. Türkiye sorununun a?Ÿırlı?Ÿı da gitmi?Ÿ de?Ÿil. ?–zellikle, Türkiye?’nin Kıbrıs konusundaki deklarasyonu bazıları tarafından olumsuz yorumlanmı?Ÿ ve bir Kar?Ÿı Deklarasyon yapılması, AB tutumunun hatırlatılması için genel bir görü?Ÿ birli?Ÿi var.

?

3)????? ?žu sıralarda AB üyelerinin kendi aralarında ve Türkiye ile pazarlıkları sürüyor. Yarın yine Brüksel?’de toplanacak olan AB daimi delegeleri Kar?Ÿı Deklarasyonu yeniden ele alacaklar.

?

?

TARTI?žILAN NEDİR VE

KAR?žILIKLI TUTUMLAR NE ?

???????????

Bir kaç ayrı tartı?Ÿma konusu var ve kar?Ÿılıklı pozisyonlarda ?Ÿöyle:

?

1)????? KAR?žI DEKLARASYON:

?

Türkiye?’nin Kıbrıs?’ı Gümrük Birli?Ÿine aldı?Ÿı sırada yaptı?Ÿı bir deklarasyonu hatırlayacaksınız. Hani, bu kararın Kıbrıs?’ı tanıma anlamına gelmedi?Ÿi ve limanların Kıbrıs malı ta?Ÿıyan gemilere açılmayaca?Ÿı ve Güney Kıbrıs?’ın nihai bir çözüme kadar da resmen tanınmayaca?Ÿı belirtilmi?Ÿti. İ?Ÿte AB ?Ÿimdi, bu Türk Deklarasyonuna bir Kar?Ÿı Deklarasyonla yanıt verecek. Bu Kar?Ÿı Deklarasyona da bir kaç unsur sokulmak isteniyor:

?

a)????? Müzakere sürecinde Kıbrıs ile ili?Ÿkilerin normalle?Ÿtirilmesi, yani Kıbrıs?’ın tanınması.

?

Daha önce, ba?Ÿta Fransa, bazı ülkeler müzakere ba?Ÿlamadan Türkiye?’nin Kıbrıs?’ı resmen tanımasını istiyorlardı. Ancak son haftalarda Fransa geri adım attı, Rumlar tutumlarını esnekle?Ÿtirdiler ve böylece Tanınma ko?Ÿulu kalktı.

???????????

Türkiye ?“tanınma?” kelimesinin kullanılmamasını, Hukuki bir normalle?Ÿtirme kelimeleriyle yetinilmesini ve BM çerçevesinde bir çözüm gerekti?Ÿine de de?Ÿinilmesini istiyor.

?

b)????? Gümrük Birli?Ÿinin söz verildi?Ÿi gibi, tümüyle uygulanması. (Yani, Kıbrıs malı getiren gemi ve uçaklara Türk limanlarının açılması )

?

AB komisyonu hukuk servisi, bu konuda Türkiye?’nin hiç ba?Ÿka seçene?Ÿi olmadı?Ÿını, Adalet Divanı kararıyla kesinle?Ÿmi?Ÿ kararlara göre, Türkiye?’nin? limanlarını açmadı?Ÿı sürece, Gümrük Birli?Ÿini tümüyle uygulamamı?Ÿ duruma dü?Ÿece?Ÿini belirtiyor. Olli Rehn?’in Kırmızı ?‡izgi dedi?Ÿi de i?Ÿte budur. ?œye ülkelerden bazıları hala, Türkiye?’nin bu konuda, 3 Ekim öncesinde resmen bir taahütte bulunmasını istiyor olsalar da, ço?Ÿunluk bu görü?Ÿü payla?Ÿmıyor.

???????????

Türkiye bu konudaki hukuki sorunlarla kar?Ÿı kar?Ÿıya bulundu?Ÿunu biliyor. Eninde sonunda limanlarını açmak zorunda kalaca?Ÿının da farkında. Ancak, bunun teknik bir konu oldu?Ÿunu, görü?Ÿmelerle çözülebilinece?Ÿini, dolayısıyle AB?’nin gözümüzün içine sokarak, ?Ÿimdiden bir zorlamaya girmemesini istiyor.

???????????

Türkiye?’nin kullandı?Ÿı di?Ÿer gerekçeler de ?Ÿunlar:

?

-???????? Kıbrıs için istedi?Ÿiniz, ancak tam üye olmu?Ÿ ülkelerin birbirlerine kar?Ÿı yükümlülüklerinden biridir. Türkiye henüz tam üye de?Ÿildir. ?œstelik, ?“ucu açık müzakerelerden ?“ söz ederken, bunu istemeniz daha da kabul edilmez.

?

?

?

-???????? Ada?’da KKTC?’ye kar?Ÿı kısıtlamalar sürerken ve kar?Ÿılıklı kaldırılma önerileri reddedilirken, bu istekte bulunmamanız gerekir.

?

-???????? Türk kamyonları, Gümrük Birli?Ÿi çerçevesinde AB ülkelerinde serbestçe dola?Ÿamaz, Türk i?Ÿ adamları vize alamazken, Kıbrıs için bu istekte bulunulamaz.

???????????

AB, konuların birbirinden farklı oldu?Ÿunu, Türkiye?’de bunların ilgili forumlarda ele alınmasını öneriyor.

?

c)????? Gümrük Birli?Ÿi uygulamasının, açılacak ilgili müzakere ba?Ÿlıklarına ba?Ÿlanması.

?

Bu öneri aslında bir müzakere seçene?Ÿi. Bir önceki teklifte anla?Ÿma olmazsa, bu cümle kullanılacak ve sorun ertelenecek. İleri yıllarda, örne?Ÿin Ula?Ÿtırma paragrafı ele alınaca?Ÿı zaman yeniden gündeme getirilecek.

?

Türkiye?’nin bu yakla?Ÿıma büyük itirazı yok.

?

d)????? Genel durumun 2006 yılında yeniden gözden geçirilmesi.

?

?–zellikle Fransa bunu? iç politika nedenleriyle istiyor. Chirac kamuoyuna, Türkiye üzerindeki denetimin sürdü?Ÿünü göstermek ve di?Ÿer bazı ülkeler de Türkiye üzerindeki baskıyı sürdürmek için arzuluyorlar.

???????????

Türkiye 2006 tarihinin çıkarılmasını, zira bu ?Ÿekilde ?(iç politik nedenlerle) sanki 2006?’da yeniden bir karar alınacakmı?Ÿ izleniminin do?Ÿaca?Ÿını belirtiyor. Zaten yıllık izleme mekanizması bulundu?Ÿundan dolayı, yeni bir tarihe gerek olmadı?Ÿında ısrar ediyor.

???????????

?–zetlemek gerekirse, bu Kar?Ÿı Deklarasyon AB?’nin tek yanlı yapaca?Ÿı bir açıklama. ?œstelik, Müzakere ?‡erçeve Belgesine sokulmadı?Ÿı taktirde ba?Ÿlayıcı- hukuki bir yanı yok. Ancak bu belgeye Ankara?’yı rahatsız edici cümlelerin girmemesine çalı?Ÿılıyor. E?Ÿer istenilen elde edilemese dahi, Türkiye ?“Ben bu açıklamaları kabul etmiyorum?” diyebilecek.

?

?–ZEL STAT?œ SORUNU DA

TARTI?žMALAR İ?‡İNDE...

???????????

1)????? M?œZAKERE ?‡ER?‡EVE BELGESİ

?

AB Bakanları önünde bulunan ve onaylanması gereken di?Ÿer bir belge de Müzakere ?‡erçeve Belgesi?’dir. Bu belge müzakerelerin nasıl ve hangi kurallar dahilinde yapılaca?Ÿını belirleyece?Ÿinden dolayı, Kar?Ÿı Deklarasyon?’dan çok daha hukuki, ba?Ÿlayıcı dolayısıyle önemli.

???????????

Bu belge henüz ele alınamadı.

???????????

Deklarasyonla çok zaman harcandı. ?–nümüzdeki toplantılarda tartı?Ÿılacak.

???????????

Müzakere ?‡erçeve Belgesi?’nin bir tasla?Ÿı masada duruyor. 21 ülke de, bu tasla?Ÿın de?Ÿi?Ÿtirilmemesini istiyor. Ancak özellikle Avusturya ve Fransa, bu belgeye hem ?–zel Statü, hem de müzakereler sürecinde Kıbrıs?’ın tanınması maddelerini eklemek istiyorlar.

???????????

Türkiye ise, tümünden memnun olmasa dahi, Müzakere ?‡erçeve Belgesinin de?Ÿi?Ÿmesine kar?Ÿı çıkıyor. Yeni bir ko?Ÿulların girmesi durumunda bunun kabul edilemeyece?Ÿini belirtiyor.

???????????

İ?Ÿte durum böyle.

???????????

Mümkün oldu?Ÿu kadar basitle?Ÿtirerek ve anla?Ÿılır hale getirerek özetlemeye çalı?Ÿtım.

???????????

Son soru: Yol kazası olur ve 3 ekim?’deki müzakereleri Türkiye reddedebilir mi ?

???????????

Her?Ÿey olabilir, ancak bu olasılı?Ÿa pek ihtimal verilmiyor. Mutlaka bir orta yol bulunaca?Ÿına inanılıyor.

?

?

?

?

?

?

?

?