AB, AKP?’Yİ

DEKTEKLİYOR, ANCAK...

Avrupa Birli?Ÿi merkezi Brüksel?’de ve genellikle 27 ba?Ÿkentte, AKP?’nin kapatılma davası giderek daha yo?Ÿun ?Ÿekilde tartı?Ÿılıyor. ?žu andaki manzaraya bakılacak olursa, Türkiye?’yi izleyen çevrelerin kafalarının karı?Ÿık oldu?Ÿunu söyleyebiliriz. Daha do?Ÿrusu, bu davayı bizler gibi görmüyorlar. Olaya farklı bakıyorlar.

Ali Yurttagül?’ün, Kriter?’in bu sayısındaki Avrupa Parlamentosu?’nun havasını yansıtan yazısını mutlaka okumanızı tavsiye ederim. Son derece güzel bir analiz. Yurttagül?’un de altını çizdi?Ÿi gibi, Avrupa Birli?Ÿi, AKP davasını demokrasi mücadelesi olarak görüyor. Türkiye?’deki bir kesimin belirtti?Ÿi gibi, laik rejiminin kurtarılması operasyonu gibi algılamıyor.

Bu yakla?Ÿımın iki nedeni var:

Biri, AKP?’ nin Avrupa tarafından, reformlar yapan, AB Kopenhag Kriterlerini yerle?Ÿtirmek için çaba sarfeden bir parti olarak algılanması. Avrupa?’da AKP?’nin dine yakla?Ÿımı, dindarlı?Ÿı biliniyor, ancak iktidarda oldu?Ÿu süre içinde bu partinin Türkiye?’yi din devletine götürdü?Ÿü konusunda somut hiçbir veri bulunmadı?Ÿı dü?Ÿünülüyor. AKP, müslüman ancak Türkiye?’yi Avrupa?’ya götüren parti olarak nitelendiriliyor. Kabul edelim ya da etmeyelim, AKP?’nin gizli bir gündemi oldu?Ÿu görü?Ÿü Avrupa?’da kabul görmüyor. Avrupa?’nın demokrasi gözlü?Ÿü ile bakıldı?Ÿında, ?Ÿiddeti te?Ÿvik etmeyen, seçimlerde %47 oy deste?Ÿi almı?Ÿ ve ülkeyi 5 yıldır yöneten bir siyasi partinin, demeçlere dayanan gerekçelerle kapatılmasının anla?Ÿılabilir bir tarafı yok.?

Di?Ÿeri, Avrupa Birli?Ÿi?’nde Türkiye?’nin elitler tarafından yönetildi?Ÿi ve bu elit kesimin istemedi?Ÿi partilerin iktidar olamayaca?Ÿı ya da iktidarda kalamayaca?Ÿı konusunda kesin bir görü?Ÿün bulunması.

Bu iki nedenle, AKP davası laik sistemin korunması de?Ÿil, demokratik güçlerle demokrasi kar?Ÿıtı güçlerin mücadelesi olarak niteleniyor.

Ancak, öte yandan ilginç bir olu?Ÿum da var.

Yava?Ÿ yava?Ÿ üye ülkelerde ?“laiklik vurgusu?” artıyor. Yani, AKP?’ nin bazı uygulamaları sorgulanıyor Türkiye?’deki laik kesimler daha fazla dinlenmeye ba?Ÿlanıyor. Soru i?Ÿaretleri artıyor.?

Bu geli?Ÿme henüz çok yaygın de?Ÿil, ancak giderek yaygınla?Ÿıyor.

İ?Ÿte bu olasılıktan hareket ederek, AKP davasından bir kapatma kararı çıkarsa, AB?’ nin tepkilerinin ne olabilece?Ÿini sorgulamak istiyorum.

T?œRKİYE?’NİN AVRUPA

MACERASI YOL AYRIMINDA

En çok beklenmesi gereken senaryo, ilk a?Ÿamada Avrupa Parlamentosu?’nun AKP?’ye sahip çıkması ve Türkiye ile ili?Ÿkilerin derhal dondurulması yolunda bir karar almasıdır. Parlamento?’nun do?Ÿasında bu dayanı?Ÿma vardır. Göreceksiniz, Anayasa Mahkemesi?’nden çıkacak olası bir kapatmadan hemen sonraki oturumlarda büyük bir Türkiye tartı?Ÿması açılacak ve AB Konseyi?’nden, yani 27 üye ülkeden, Türkiye ile ili?Ÿkilerin dondurulması talep edilecektir.

AVRUPA KOMİSYONU?’NUN

TEPKİSİ NE OLACAK?

Komisyon Ba?Ÿkanı Barroso ve geni?Ÿlemeden sorumlu Komiser Rehn?’in son gezilerinde söylediklerinden hareket edersek, Komisyon?’un da AKP?’nin kapatılmasına tepki gösterece?Ÿini kolaylıkla söyleyebiliriz. Ancak Komisyon, büyük olasılıkla ili?Ÿkilerin askıya alınması yönünde bir tavsiyede bulunmayacaktır. Zira Komisyon?’un esas görevi, Türkiye-AB ili?Ÿkilerinin olumlu sonuçlanması ve bu Türkiye?’nin tam üyeli?Ÿe götürülmesidir. Bundan dolayı da, ili?Ÿkilerin askıya alınmasının olumlu ve olumsuz yönlerini sıraladıktan sonra, topu yani son kararı Konsey?’e bırakacaktır.

Gelelim, 27 üyeli Konsey?’in verebilece?Ÿi karara...

Bugünden, Konsey?’in nasıl bir karar alaca?Ÿını tahmin etmek çok güç olmakla birlikte, bazı ipuçlarını tartı?Ÿabiliriz.

M?œZAKERELER DORDURULURSA,

BİR DAHA MASAYA OTURULMAZ

Konsey?’in kararı bir yerde, Türkiye?’nin Avrupa macerasının sonu veya devamı anlamına gelece?Ÿinden dolayı çok büyük önem ta?Ÿıyacaktır. Zira, Türkiye ile ili?Ÿkiler bir defa askıya alındı?Ÿı taktirde, ileride i?Ÿler düzelse dahi tekrar ba?Ÿlatılması son derece güç olacaktır. Askıya almak için üye ülkelerin üçte ikisinin oyu (yani 18?’inin) gerekti?Ÿi gibi, müzakerelerin yeniden ba?Ÿlatılması için oy birli?Ÿi gerekmektedir.?

Böyle bir durumda da, Türkiye?’den beklentisi olan üye ülkeler bir dizi fatura çıkaracaklardır. Kıbrıs sorunundan Ermeni soykırımı iddialarına, Kürt sorunundan asker-sivil ili?Ÿkilerine kadar, hemen her konuda ödün istenecektir.

Ankara?’nın da bunlara yanıt vermesi beklenemez. Sonuç olarak, müzakerelerin dondurulması, Türkiye?’nin bir daha müzakere masasına oturamaması anlamına gelecektir.

İ?Ÿte bundan dolayı Konsey bölünecektir.

Türkiye ile müzakerelerin askıya alınması, Ankara üzerindeki tüm söz hakkının yok olmasıyla sonuçlanacaktır. Avrupa Birli?Ÿi?’nin hiç bir kurumunun, yani ne Komisyon?’un, ne Konsey?’in, ne de Parlamento?’nun uyarıları artık Türkiye tarafından dikkate alınmayacaktır.

Türkiye, Avrupa?’dan uzakla?Ÿacaktır. Böyle bir senaryo, Türkiye?’de bazı çevrelerin i?Ÿine de gelebilir. Ancak orta ve uzun vadede, ortaya çıkacak siyasi ve ekonomik tahribatın giderilmesi emin olun hiç kolay olmayacaktır.

Avrupa?’da birçok ülke, özellikle Yunanistan-Güney Kıbrıs ikilisi bu olasılı?Ÿı istemeyeceklerdir. Göreceksiniz, Türkiye?’nin üyeli?Ÿine en fazla kar?Ÿı duran Fransa-Almanya-Avusturya üçlüsü dahi çekimser davranacaktır.

Bu noktaya gelindi?Ÿinde, kararı etkileyecek di?Ÿer bir ba?Ÿkent Washington olacaktır. Beyaz Saray?’ın tutumu, AB ülkelerinden önemli bir bölümünün yakla?Ÿımını da etkileyecektir.

İ?Ÿte bütün bu olasılıkları dikkate aldı?Ÿımızda, AKP davasından bir kapanma kararı çıktı?Ÿında ili?Ÿkilerin hemen askıya alınaca?Ÿı sonucuna varılamaz. Anayasa Mahkemesi?’nin karar gerekçelerinden, o günkü uluslararası duruma, üye ülkelerin yakla?Ÿımlarına kadar bir dizi unsur bu konuda belirleyici olacaktır.

Sonuçta, bugünden bir?Ÿey söylemek çok zor. Ancak kesin olan ?Ÿu ki, Avrupa nasıl bizi anlayamıyorsa, bizler de Avrupa?’yı tam olarak anlayamıyoruz.