ABD, ANKARA?’DAN

YANIT BEKLİYOR

WASHİNGTON

Dı?Ÿi?Ÿleri Bakanlı?Ÿı müste?Ÿarı U?Ÿur Ziyal önümüzdeki hafta Washington?’da olacak. Tekzere olayının yarattı?Ÿı 8?’lik deprem ve ardından gelen Wolfowitz? adlı artçı depremi sonrasında, ilk defa dı?Ÿi?Ÿleri düzeyinde resmi bir temas yapılacak.

Amerikalılar artık eskinin aksine Askerden Askere mesajla?Ÿmak, AKP?’ye mensup? siyasetçilerin getirdi?Ÿi? görü?Ÿlere güvenmek veya resmi kanalların dı?Ÿında rol alan i?Ÿ adamlarına inanma dönemini bırakmı?Ÿlar. Yeni bir ili?Ÿki in?Ÿa etmek istedikleri için de, bunu klasik yoldan yürütmek istiyorlar. İlk temellerin neler olaca?Ÿını, dı?Ÿi?Ÿleri bakanlı?Ÿının a?Ÿzından duymayı arzuluyorlar.

Bu yazıyı Washington?’dan ayrılırken yazdım. O ana kadar, U?Ÿur Ziyal?’in kimleri görece?Ÿini ara?Ÿtırdım ve hayretler içinde kaldım.

Bundan önceki geli?Ÿinde, Ba?Ÿkan Yardımcısı Chenney, Savunma Bakanı Rumsfeld gibi tepelerdeki en önemli isimler tarafından kabul edilmi?Ÿti. Hatta, Ba?Ÿbakan Ecevit?’e dahil verilmeyen randevular, U?Ÿur Ziyal?’e tüm kapıları açmı?Ÿtı. Bu? defa baktım,? en üst düzeyde yetkili olarak ?–hiç de?Ÿilse ?Ÿu ana kadarki planlamaya göre- Dı?Ÿi?Ÿleri Bakan Yardımcısı Marc Grossmann?’ı ve belki aynı düzeyde bir ba?Ÿka ismi görebilecek. O kadar...

Bu, basit bir protokol sorunu de?Ÿildir. ABD?’nin Türkiye?’ye ?–bugün için geçerli olan- verdi?Ÿi yerdir. İlerde bu durum belki de?Ÿi?Ÿebilir. Ancak ?Ÿu a?Ÿamada Washington beklemede.

Türkiye?’nin ne yapaca?Ÿını ve nasıl yapaca?Ÿını duymak istiyorlar. Kısa vadedeki tüm çaba da, Tezkere depreminin yarattı?Ÿı yıkıntı ve molozları biran önce yok etmek. Ayakta kalmı?Ÿ binaların da yıkılmasını önlemek ve zararı mümkün oldu?Ÿunca sınırlandırabilmek.

NE İSTEMİYORLAR?

Amerika Türkiye?’den neler istemedi?Ÿini çok net ?Ÿekilde ortaya koymu?Ÿ durumda. Benim bizzat konu?Ÿtu?Ÿum Amerikalı ve Türk yetkililerin, Türkiye-ABD ili?Ÿkilerini yakından izleyen gözlemcilerin sözlerinden bir nokta en öne çıkıyor.

Bush yönetimi, Türk Ba?Ÿbakan?’ının İranlı yetkililerle el ele resim çektirecek kadar yakın ili?Ÿki kurmasını istemiyor.

Bush yönetimi, Genelkurmay İkinci Ba?Ÿkanı Büyükanıt?’ın seslendirdi?Ÿi bazı ku?Ÿku ve kaygılara? inanılmasını, bu tip konu?Ÿmalar yapılmasını istemiyor.

NE İSTİYORLAR?

Aslında , Amerikalılar, Türkiye?’den ne istediklerini söylememeye çalı?Ÿıyorlar. ?“Türkiye istedi?Ÿi politikayı uygulamakta serbest?” diyorlar, ancak sonunda beklentilerini de gizlemiyorlar.

İran-Suriye ilk sırada.

Washington belki silaha ba?Ÿvurmayacak, ancak İran?’ın bo?Ÿazına basaca?Ÿını saklamıyor. İ?Ÿte merak ettikleri de, böyle bir olasılıkta Türkiye?’nin politikasının ne olaca?Ÿı?

Türk siyasetçileri ?“İran kom?Ÿumuzdur. Onları ABD?’ye? kar?Ÿı korumalıyız?” mı diyecekler? Türk askeri, İran?’ı bir seçenek gibi mi görecek? İranlılarla temaslarında? onlara bu mesajları mı verecekler?

Yoksa, ABD kadar olmasa dahi, İranlılara? Washington?’un yakla?Ÿımını? mı anlatacak?

E?Ÿer? bir somut örnek vermem gerekirse Abdullah Gül?’ün İslam konferansında yaptı?Ÿı (müslüman ülkeler de?Ÿi?Ÿmeli ve ça?Ÿa ayak uydurmalı) konu?Ÿmayı? gösterebilirim.?

İ?Ÿte Amerikanın istedi?Ÿi ve Türkiye?’den bekledi?Ÿi yakla?Ÿım aynen budur.? Zaten Powell?’ın hemen mektup yazıp Gül?’ü tebrik etmesi, ili?Ÿkilerin düzelmekte oldu?Ÿunu göstermek için de?Ÿil, ?“i?Ÿte sizden beklenen budur?” mesajını vurgulamak anlamına geliyor.

Di?Ÿer soru, Irak ve Kuzey Irak ile ilgili. Türkiye bu ülkedeki geli?Ÿmeleri sadece güvenlik açısından mı de?Ÿerlendirecek, yoksa ekonomik? ve siyasi i?Ÿbirli?Ÿine mi a?Ÿırlık verecek?

?–zetle temelde sorulan soru aynı:

?“Dünya?’ya bizim gibi mi bakıyorsunuz, bizimle birlikte mi hareket edeceksiniz, yoksa kendi dünyanızı mı olu?Ÿturacaksınız??”

U?Ÿur Ziyal?’den, Ankara?’nın barı?Ÿ sürecine nasıl baktı?Ÿını, Hamas, İslami Cihad gibi örgütleri ve Filistinlileri? barı?Ÿ sürecine ikna etmek için neler yapmayı planladı?Ÿını ö?Ÿrenmek isteyecekler.

Kıbrıs konusunda Türkiye?’nin kafasındakileri ve çözüm isteyip istenmedi?Ÿini ö?Ÿrenmeye çalı?Ÿacaklar.

En önemli soru, AB konusunda Türk hükümetinin ne oranda? ısrarlı oldu?Ÿunu anlamaya çalı?Ÿacaklar.

Bütün bunların sonunda da ortaya bir resim çıkacak. Türkiye?’nin , yeni dünya ko?Ÿullarında kendini nereye koymak istedi?Ÿi anla?Ÿılacak.

Ne olursa olsun, Ziyal?’in Washington görü?Ÿmeleri birçok konuya açıklık getirecek veya Amerikalıların kafalarını biraz daha karı?Ÿtıracak.

Türk-ABD ili?Ÿkilerinin yol haritası, sıfır noktasından? ba?Ÿlayarak yeniden çizilecek veya yol ayrımı daha netle?Ÿecek.

Acaba Türkiye?’nin yolunu Batıdan ayırması söz konusu mu? Söz konusu de?Ÿilse, ABD ile AB?’ye bakı?Ÿlarımız nasıl ?Ÿekilleniyor? Bu sorulara, Washington?’da buldu?Ÿum yanıtları da yarın sizlerle payla?Ÿaca?Ÿım.