YAKIŞ’IN SÖZLERİNİ

TERCÜME EDERSEK...

Şu sıralarda Türkiye’nin dışişleri bakanı olmak kolay birşey değil. Bir yandan, Irak nedeniyle ABD ve Arap dünyası; öte yandan Kıbrıs nedeniyle AB ile ilişkiler zorlanıyor. Her söylenen söz farklı yorumlara neden olabiliyor. Tabii böylesine ince bir ip üstünde cambazlık edilince de, herkesin kafası karışıyor. Neyin ne anlama geldiği bir türlü algılanamıyor.

Dışişleri bakanı Yaşar Yakış, son günlerde yazılı ve görsel basının karşısına sık sık çıkmaya başladı. Her dışişleri bakanı gibi de, kelimelerini büyük bir dikkatle seçiyor. Haklı olarak elini fazla göstermemeye çalışıyor.

Yakış,  Pazartesi günkü MANŞET  programının (CNN TÜRK) konuğu idi.

Ben bu yazımda, dışişleri bakanının diğer meslekdaşlarıma söylediklerinin, hem ekran karşısında, hem ekran dışındaki konuşmalarımızın bir “özet tercümesini” yansıtmak istiyorum.

“Özet tercüme”  bakanın medya’ya mesajlarını, gerçekte ne demek istediğini, yalın şekilde ortaya koymaktır. Yani, diplomatik nüanslardan yalıtıldıktan sonra, Türk dışişleri bakanının ne düşündüğünü “tahmin etmektir”. Dolayısıyle aşağıda okuyacaklarınız, bakanı bağlamıyor. Ben, onun sözlerinden yola çıkıp, Türkiye’nin genel yaklaşımını  sizlere “anlaşılır bir dille” yansıtmaya çalışacağım.

Hatam olursa, eminim dışişleri  sözcüleri yarın derhal açıklama yollarlar. Onu da size yansıtırım. Böylece, hepimizdeki kafa karışıklığını belirli bir oranda gidemiş oluruz.

IRAK’TA ZOR BİR  DENGE SÖZ KONUSU

Hükümetin ilk haftalarında Irak konusunda ABD’ye sanki çok daha olumlu sinyaller verilirken, şimdi tutumunu sertleştirdiği gibi bir izlenim çıkıyorsa, bu Irak harekatı için Türkiye’den beklentilerin, yeni yeni ortaya konmasındandır. ABD Türkiye’den beklentilerini somutlaştırdıkça, Türk hükümeti de tutumunu saptamakta ince ayar yapmaktadır. Hükümet, kamuoyu baskısını son haftalarda daha çok hissetmeye başlamıştır. 

TÜRKİYE NE VERECEK?

Türkiye, ABD’ye üslerini ve limanlarını  açacak, hava koridorlarından yararlandıracak, kurtarma  vs gibi, 1 inci körfez  harekatında verdiği desteği tekrarlayacaktır. Bu konuda bir tartışma veya anlaşmazlık yoktur.

ÜSLERİN KEŞFİ BAŞLAYACAK

Türkiye, üslerde keşif ve modernizasyon çalışmalarına itiraz etmemektedir. Ancak bu görevle fazla sayıda ABD askeri görevlendirilirse, bunların Türk hukukuna uymaları gerekmektedir. Washington henüz  kararını vermemiştir. Bu konunun da önümüzdeki günlerde çözülmesi beklenmektedir.

TBMM ONAYI ŞARTI

Hükümet, yukardaki faaliyetler için, TBMM’den onay isteyecektir. Eski kararların arkasına saklanmayacaktır.

2 İNCİ CEPHE YOK

Türkiye, ABD’nin Kuzey Irak üzerinden 2 inci bir cephe açması ve binlerce askerini Türk topraklarına indirip Kuzey Irak’a sevketmek veya üzerinden transit geçirmek gibi önerilerine kesinlikle red yanıtı vermiştir. Gerekçe olarak, bu kararın TBMM’den geçirilemeyeceği ve toplumda tepki yaratacağı gösterilmiştir.

KUZEY IRAK’A GİRME KOŞULU

Türkiye, ABD’ye, Kuzey  Irak’ta bir kargaşa çıkması, Kürt devleti kurulması, Türkmenlere  karşı bir harekete girişilmesi, Musul-Kerkük petrollerinin Irak merkezi hükümeti dışında bir başka gücün eline geçme olasılığı durumlarında müdahele edebileceğini bildirmiş,  ABD’de böyle bir müdaheleyi istemediğini açıkça söylemiştir.

GÜVENCE VE FON

Türkiye, savaş sırasında, ekonomisinin iflas durumuna düşme olasılığına karşı, Başkan Bush’tan açık bir destek güvencesi istemektedir. Ayrıca, miktarı ve içeriği (ne kadarı hibe, ne kadarı kredi, ne kadarı ticari ödün olacağı; asker borç silme oranı dahil) belli bir fon oluşturulması beklenmektedir. Ancak bu konuda henüz kesin bir anlaşmaya varılmamıştır. Görüşler arasında fark olmamasına rağmen, bu konunun büyük bir sorun yaratmayacağı görüşü hakimdir.

BM KARARI ŞART OLMAYABİLİR

Türkiye, eğer BM denetçileri, somut bir delil bulamazlar ve Güvenlik Konseyinden yeni bir karar çıkmasa dahi, ABD’nin olası bir askeri harekatına destek verip vermemek konusundaki kararını son dakikada verecek. BM kararı koşulunu şimdiden koymayacak.

KARAR İÇİN ACELE YOK

ABD’nin bastırmasına rağmen, Ankara siyasi kararını 27 Ocak’tan önce vermeyecektir. İşi aceleye getiriyormuş ve ABD ile el ele  Irak’a giriliyormuş izlenimi yaratmak istenmiyor.