NASIL MÜZAKERE ETTİLER? -2

PETER BALANZS

 

“AB ile futbol değil rugby oynayacaksınız” 

 

Macaristan yaklaşık beş yıl süren müzakere sürecin ardından AB’ye üye oldu. Müzakerelerin başında masaya 150 ek taleple oturan Macaristan sonra bu listeyi 50 ile sınırladı ve birliğe girdi. Müzakere ekibinin başında Peter Balazs vardı. Balazs en  deneyimli müzakereci olarak görülüyor. Bir dönem Devlet Bakanı da olan Balazs Türkiye ile müzakerelerin önceliklerden çok daha farklı olacağını anlattı:

 

- AB’de bir değişim oldu. Biz artık futbol maçı oynamıyoruz. Futbolu 11 oyuncuyla oynarsınız, sahada ne olup bittiğini görebilirsiniz. Sistem de açıktır. Bütün maçı seyredersiniz. Ama şimdi yirmi beş oyuncuyuz. artık futbol oynamıyoruz. büyük bir yığın olduğu zaman topu ya da yüzlerini bile göremiyorsunuz. Farkı bu.

 

- Ayrıntılara son derece dikkat edilmeli. AB yasalarını iyi analiz etmeniz lazım. Analiz ederken kendi durumunuzu AB İle kıyaslamanız çok yararlı olacaktır. Sabırlı olun, acele etmeyin. Artık futbol oynamıyorsunuz. O yüzden zamanı 90 dakika olarak sabitleyemezsiniz. Tenis oynamanız lazım

 

- AB’de şu an bir grup dinamiğinin şekilleniyor. Yakın zamanda Romanya ve Bulgaristan da kulübe katılacak.  Karar verme süreçleri konusunda yeni pratik önlemler bulmalıyız.

 

- Katılım müzakereleri çok iyi organize olmuş durumda. Siz önce komisyonun yarısıyla müzakere ediyorsunuz. Son aşamaya gelindiği zaman bireysel olarak üye ülkelerin menfaatleri ortaya çıkar. Ama çok uzun bir süre boyunca tek bir Avrupa pozisyonuyla karşılaşırsınız. Özellikle pasta paylaşıldığı zaman, hepsi aynı pastadan iyi bir parça almaya çalıştığı zaman müzakere kızışır.

 

- Ülkelerin her biriyle normal ilişkileri var. Türkiye, Almanya, Fransa ile ve tüm üye ülkelerle düzenli konuşmalar, tartışmalar yapacak. Ama sıra AB’ye girmeye gelince “ Siz bunu alırsanız bana daha az kalacak” diyebilirler. O zaman menfaat çatışmaları ortaya çıkacak. Bunlar doğal, çözülebilir. Türkiye başta bütçe katkı yapan bir ülke olmayacak. Bu AB için bir sorun. AB’deki pasta paylaşılırken belli şeyleri gözden çıkarıyorsunuz. Parçalar küçüldü ama pasta büyümüyor.

 

- TÜRKİYE’NİN BOYUTU ZORLUK YARATABİLİR-

 

- Türkiye’nin boyutu zorluk yaratabilir. Diğer ülkeler küçük ülkelerin farkına bile varmıyor. Macaristan'ın tamamının nüfusu İstanbul'un nüfusundan az. Türkiye’nin boyutu kritik kitlenin ötesinde. AB’de temel mekanizmaları değiştirebilir. Bütçeler  Türkiye’nin katılımından sonra göz önüne alınmalı. Eğer AB'yi dış dünya ile erişilebilir, açık, esnek, rekabetçi hale getirmek istiyorsak dış dünyayla, bütün bu sorunları çözmemiz lazım.

 

- Din faktörü özellikle Türkiye'nin durumunda sorun olmaz. Türkiye İslam dünyasında en modernleşmiş ülke. Türkiye bu şekilde devam ederse başarır.

 

- Doğu genişlemesinde daha ikinci günde çok büyük bir işçi hareketi başlayacağı düşünülüyordu. Ama olmadı. İnsanlar evlerinde kalmayı tercih ediyorlar. Türkiye’de istihdam konusunda bazı sorunlar var. Ama benzer işsizlik düzeyleri Fransa ve Almanya'da da var. O yüzden birbirimize karşı dikkatli olmalıyız. Herkesin sorunlarına saygı göstermeliyiz. AB içerisinde göç sorunu üçüncü bir ülkeye kıyasla  daha iyi çözülebilir. O yüzden büyük bir sorun olacağını zannetmiyorum.

 

-  Kendinize şunu sorun. Standartlar, insan hakları, demokrasi, Kopenhag kriterleri yönünden yeterince iyi misiniz? Eğer tam hazır değilseniz sorun bir şekilde ortaya çıkar. İkincisi çok uzun bir süre boyunca kuralların, AB yasalarının bölüm bölüm kabul edilmesinde. Kulübe katılmak istiyorsanız uyum sağlamak zorundasınız. Çünkü bu sizin tercihiniz. Her yeni gelen için durum böyle.

 

- Türkiye ile müzakereler sırasında büyük bir esneklik olması lazım. Türkiye’deki insanlar müzakereler konusunda iyi sonuçlar bekliyor ama Fransa, Hollanda ve İsveç'teki insanlar da kendi menfaatlerini korumak istiyorlar. Bence son genişleme bile henüz hazmedilmiş değil. AB finansmanında çatışmalar, sorunlar ortaya çıkıyor. Bütçe hala tartışmalı. Hizmetlerin serbest dolaşımında sorun var. Sermaye dolaşımı konusunda bazı ülkeleri tedirgin ve mutsuz.

 

-MEDYA SABIRSIZ OLMAMALI-

 

- Medya ülkenin menfaatleri için sabırsız olmamalı. Ama en sonuna kadar bekleyelim, ondan sonra görelim Türkiye’ye neyi getireceğini.

 

- Üye olmak istiyorsanız o zaman belli kurallar olduğunu kabul etmeniz lazım. Çevre koruma, atık suyun arıtılması gibi konular birer birer karşılaştırıyor. Bu çok fazla maliyet getiriyor. Özel sektör veya kamu sektörünün bu parayı ödemesi lazım. Kendi durumunuza bakmanız lazım. AB tek bir pazar ve kendine özgü yasaları var. 

 

- Macaristan’da yabancıların mülk edinmesi, çalışan işçilerin serbest dolaşımı konusunda da sorun oldu. Yabancı yatırımcılara verdiğimiz vergi teşvikleri konusunda ise bir kırılma noktası yaşadık. Üyeliği askıya alma noktasına geldik. Sorun müzakerelerin bitmesinden birkaç hafta önce çözüldü. AB gereksinimleri ve bizim gerçeklerimiz arasında çok büyük fark vardı.

 

- Ülke içinde de bir müzakere olacak. AB normları da bunun arkasında. Duvara yazılı. Ama daha sonra kendinizi iyi hissedeceksiniz. Yüksek normlara ulaşacaksınız.

 

- Eğer AB kendisini Türkiye’yi de içine dahil etmek için esnek ve açık hale getirebilirse o zaman Türkiye’nin katılımı AB’ye ne zaman olursa temel bir değişiklik getirecek. Bir uyum, adaptasyon daha büyük bir ülkeler çevresi olacak. Aynı zamanda bütün yapıda daha fazla rekabet ortaya çıkacak.

 

-  Artık AB kafasıyla düşünün. Birlikte düşünelim. Çünkü sorun çözmemiz lazım. Sorunlar her iki taraf için önemli. Yalnızca Türk olarak düşünmeyin. Sadece müzakere yoktur. Masada oturalım, ulusal çıkarlar için mücadele etmeyelim. Daha büyük bir Avrupa'nın nasıl işleyeceğini birlikte bulalım.