Hiçbir Türk lideri böylesine nefis bir ortamda Washington'u ziyaret etmemi?ti. Bu geziyi uzun vadeli stratejik bir i?birli?ine dönü?türüp, olumlu ortamı sürdürebiliriz.E?er fırsattan istifade anlayı?ıyla hareket edip, ABD'den her?eyi istersek, hem hayal kırıklı?ına u?rayaca?ız, hem de uzun vadede kullanılabilecek bu nefis ortamı kaybederiz.Altın yumurtlayan tavu?u kesmi? oluruz. Washington'daki beklenti, Türk heyetinin uçan ku?a dahi fatura çıkaraca?ı ?eklinde. Ecevit'in böylesine dev bir heyetle gelmesi, iç politika motifli görülüyor ve burada biraz kaygıyla bekleniyor.Oysa Bush yönetimi Ba?bakan'dan farklı bir söylem bekliyor.
Yakın geçmi?imizde hiçbir Türk lideri Amerika Birle?ik Devletlerine böylesine olumlu, böylesine Türkiye'nin lehine rüzgarların esti?i bir ortamda buraya gelmemi?tir.
??
11 Eylül sonrasında Türkiye adeta yeniden ke?fedilmi? gibi. Hiçbir ele?tiri, hiçbir çatlak ses duyulmuyor. Kongre'de fırtına estiren Ermeni veya Rum lobilerinin esamesi dahi okunmuyor. İnsan Hakları örgütleri ortalarda görülmüyorlar.? Sorunların tamamı rafa kalkmı? durumda.
??
Türkiye dendi?i zaman sadece alkı? alıyorsunuz.
??
Ecevit hükümetinin 11 Eylül sonrasındaki tutumu ve Uluslararası Para Fonu ile ili?kilerini rayına oturtabilmek için gerçekle?tirdi?i reformlar, Ankara'nın reytinglerini, geçmi? 20 yılın en üst noktasına kadar yükseltti.
??
Türkiye'ye hep ele?tirisel gözle bakan örgütlerden birinin yetkilisiyle konu?urken farkına vardım. "Eskiden bizi dinleyen yönetim yetkilileri boldu. Son zamanlarda kimse ilgilenmiyor" diyen bir Sivil Toplum ?rgütü Ba?kanı, Türkiye hayranlı?ının kısa süreli olmasını dilemekten ba?ka bir?ey yapamadı?ını söylerken, di?er kar?ıt grupların da tercümanlı?ını yapıyordu.
??
Washington, Afganistan'da destek veren, asker yollamaya hazırlanan, Kabil'deki barı? gücünün liderli?ine talip olmu?, IMF 'e verdi?i güvenceleri gerçekle?tirmi? bir Ecevit'i bekliyor.
??
1950'lerde Kore sava?ı, Türkiye-ABD ili?kilerinin en önemli kilometre ta?larından biriydi. Kore sava?ından sonra Türkiye NATO'ya alındı, askeri yardım programına kattırıldı ve her?ey de?i?ti.
??
Bu defa da Türkiye'nin elinde böyle bir olanak var. E?er iyi kullanıldı?ı, do?ru mesajlar verildi?i ve akılcı tutumlar sergilendi?i taktirde,bu gezi de bir ba?ka kilometre ta?ını olu?turabilir.
??
Türkiye'nin eline i?te böylesine büyük bir olanak geçmi?tir.
??
İSTEK LİSTESİ ?OK UZUN
Türkiye'nin Washington'a götürdü?ü istek paketi, basına yansıdı?ı kadarıyla epey yüklü.Siyasi pakette, Kıbrıs, Türk-Yunan ili?kileri, Irak, Afganistan ve Avrupa Birli?i var. Ecevit, Kıbrıs'ta Amerika'nın? Türk tezini desteklemesini, Irak'ı bölecek bir askeri harekata girilmemesini, Afganistan'daki barı? gücü komutanlı?ının Türkiye'ye verilmesini ve AB'ye tam üyelik konusunda? yardımcı olmasını isteyecektir. İkili ili?kiler ise, ekonomi a?ırlıklı. Bunun en ba?ında da, 4 milyar doları bulan FMS (askeri kredi) borcunun silinmesi var. Ardından tekstil kotalarının arttırılması bir Serbest Ticaret anla?ması yapılması, hibe ?eklinde Türk ekonomisine destek para (2 milyar dolardan söz ediliyor) verilmesi, Savunma Sanayine (Türk Ordusunun modernizasyonu çerçevesinde) yardım, Afganistan'a yollanacak Türk askerlerinin masraflarının kar?ılanması...vs.
"HERİFLER ZENGİN, HER?EYİ ?DESİNLER"
Ecevit'in iki seçene?i var.
??
Biri, fırsattan istifade edip, kısa vadede ne kadar vurgun vurabilirse o kadarını alıp geri dönmeye çalı?mak; di?eri ise uzun vadeli dü?ünüp, elindeki avantajların süresini uzatmak üzere adımlar atmak.
E?er kısa vadeli dü?ünür, fırsattan istifade küçükte olsa bir vurgun vurmak planlanıyorsa; "Adamlar zaten zengin. Bizde bu kadar destek verdik. Körfez krizindeki kaybımıza kar?ı, bu defa para kazanalım" mantı?ı ile hareket ediliyorsa, çok yazık olacaktır.
Zira ABD bu gezi sırasında mutlaka bir jest yapacaktır, ancak beklenen? büyüklükte olmayacaktır. Kar?ılanmayaca?ını bile bile böyle bir beklenti yaratmanın kimseye yararı yoktur. Bu yakla?ım? gerçekçilik olmaz.
?stelik, unutmamamız gereken nokta Afganistan konusunda ABD'ye destek veren tek ülke Türkiye de?ildir. Türkiye'nin tek farkı "müslüman bir ülke olarak"? bu somut deste?i sa?lamasıdır.
Türkiye'ye yakı?an ve beklenen, kısa vadeli vurgunculuk de?il,? yakaladı?ı bu olumlu konjonktürü daha uzun bir süreye yaymayı hedefleyen bir yakla?ımdır.
A?ır ba?lı davranır, beklentilerini mantıklı düzeyde tutabilirse, Türkiye bu ortamdan yararlanacak, tılsımlı de?ne?i çok daha uzun süre? kullanabilecektir. Bu de?nek Ankara'da kaldıkça, Kıbrıs olsun, AB'ye katılma konusu veya ekonomik destek olsun, Washington'u sürekli yanında bulabilecektir.
Kurulacak bir Stratejik i?birli?i ortamı, Ankara'ya uzun vadede çok daha büyük yararlar sa?layacaktır.
WASHİNGTON'UN BEKLENTİSİ?
Washington, Türk heyetinin büyüklü?ü kar?ısında biraz ?a?kın. Iki uçak i?adamının neden geldi?i anla?ılabilmi? de?il.
Burada konu?tu?um yetkililer ilginç bir uyarıda bulundular.
"Bush yönetimi ?u a?amada fatura ödüyor, ancak asıl duymak? istedikleri, destek sözleridir" diyen, ABD yönetiminin en yakın danı?manlarından biri ve Washington'u en iyi de?erlendiren bir gözlemci sözlerine ?öyle devam ettiler:
"Ecevit'in yerinde olsak hep olumlu mesaj verirdik. Hep, ABD ile birlikte olundu?u ve deste?e hazır bulunuldu?unu söylerdik. Beyaz Saray'a para istemeye de?il, destek vermeye giderdik."
Washington ?u sıralarda sadece olumlu sözler duymak istiyor.
BARI? ORDUSU LİDERLİ?İ?
Konu?tu?um tüm yetkililerin üstünde durdukları en önemli nokta, Türkiye'nin Kabil'e güvenlik sa?layacak Uluslararası kuvvetin liderli?ini mutlaka elde etmesiydi.
Türkiye'nin liderli?ine İngiltere sempati duymuyor. Türkiye'nin prestijinin ne Afganistan'da, ne de Avrupa'da? artmasını istemedikleri gibi bir hava yansıtıyorlar.
Türkiye'nin bu konuda Washington'u arkasına alması ve deste?ini sa?laması çok önemli görülüyor. "Uluslararası kuvvetin liderli?ine gelmi? bir Türkiye'nin elini, Washington'da kimlse bükemez" diyen Bush yönetiminin önde gelen bir yetkilisi, ilginç bir noktaya dikkat çekti: "Ayak sürümeyin ve biraz? fedakarlık edin?"
Bu mesajın altında, Türkiye'nin "verin parayı, yollayalım askeri?" yakla?ımının Washington'da sempati ile kar?ılanmadı?ının i?aretleri var.
Türkiye, buradan bakıldı?ında , Afganistan'a asker yollamakta fazla "para canlısı"? olarak görülüyor. Ankara'nın ayak sürümesi garip kar?ılanıyor.
Ba?ta da söyledi?imiz? gibi Ecevit bu gezisinde ya uzun vadeli bir i?birli?inin? temelini atabilecek veya kısa? vadeli çıkarlarını dü?ünüp kendini ucuza satacak.
Her?ey, Ecevit'in yakla?ımına ba?lı?
Bu yazılara cnnturk.com'dan da eri?ebilirsiniz.
|