Geçen hafta Ankara'da hem Ba?Ÿbakan Ecevit, hem de Dı?Ÿi?Ÿleri Bakanı Cem ile Kıbrıs konu?Ÿtum. Kafalarındaki çözüm formülünü merak ediyordum. Parametreleri, zorlukları, müzakereleri kimin yürütece?Ÿini, Klerides'in zorluklarını sordum. Sizde merak ediyorsanız, izlenimlerimi payla?Ÿmaya hazırım...
Klerides ile Denkta?Ÿ, önümüzdeki hafta Türkiye Ba?Ÿbakanı Beyaz Sarayın kapısından girip Ba?Ÿkan Bush'un elini sıkaca?Ÿı sırada, Kıbrıs'ta bir araya gelecekler.
Ne ilginç bir rastlantı de?Ÿil mi?
Bu iki dev sava?Ÿçı tam 35 yıldır müzakere ediyor. Ancak bu defaki son pazarlıkları olacak. Amaçları aynı: Kar?Ÿı tarafa kendi kafasındaki çözüme en yakın formülü kabul ettirmek.
16 Ocak günü masaya oturacaklar ve güre?Ÿmeye ba?Ÿlayacaklar. Sonunda ya çözüm bulunacak veya bütün olumsuzluklarıyla bugünkü durum devam edecek. Bu iki dev bir daha müzakere masasında bulu?Ÿamayacaklar. Herkes son ?Ÿansını kullanacak.
ANKARA'NIN KAFASINDA NASIL BİR ?‡?–Z?œM VAR?
Ankara'da Kıbrıs konusunun çok sahibi var.
?œstelik ne hikmetse herkes bir Kıbrıs uzmanı. Herkesin bir senaryosu var. Kimininki felaket senaryosu, kimininki inanılmaz komplo teorileriyle i?Ÿlenmi?Ÿ ve içinden çıkılması güç bir senaryo.
Bir süredir Ba?Ÿbakan, Dı?Ÿi?Ÿleri Bakanı ve TSK'nın ne dü?Ÿündü?Ÿünü, kafalarındaki formülün ne oldu?Ÿunu ö?Ÿrenmeye çalı?Ÿıyordum.
Sonunda biraz olsun anlayabildim sanıyorum.
Ankara'da karar verme durumundakilerin kafaları temel noktalarda karı?Ÿık de?Ÿil. Ortak yakla?Ÿım yerle?Ÿmi?Ÿ.
?œstünde durulan bir tek nokta var. O da, Ada'daki bugünkü gerçeklerin kabul edilmesi. Yani KKTC'nin elindeki toprakların ve yetkilerin ilke olarak Klerides tarafından kabul edilmesi.
Ayrıntıların pazarlı?Ÿının yapılabilinece?Ÿi belirtiliyor. KKTC topraklarının oranı yüzde 29 mu olurmu?Ÿ, yoksa yüzde 31 mi ? Bazı bölgelere ne kadar göçmen yerle?Ÿtirilebilirmi?Ÿ? Menkul ve gayrimenkul de?Ÿi?Ÿimi nasıl gerçekle?Ÿmeliymi?Ÿ? Mara?Ÿ nasıl açılmalı, Lefko?Ÿa havaalanı nasıl payla?Ÿılmalı ve kullanılmalıymı?Ÿ, gibi konularda pek bir sorun yok. Bütün bunlarda esneklik var.
Bir tek konuda esneklik yok.
O da, KKTC'nin topra?Ÿı, yetkileri ve kimli?Ÿi.
Türklerin kendi kendilerini yönetmeleri en vazgeçilmez unsur. Pazarlı?Ÿın sonunda, bu devletin varlı?Ÿı ve yetkilerinin kabul edilmesi ?Ÿart görülüyor. Rumların bu devlet üstünde hiçbir yetkilerinin bulunmaması gerekiyor. Ortak hükümetin yetkilerinin bundan dolayı çok kısıtlı tutulmasından ba?Ÿka çare görülmüyor.
Buna kar?Ÿılık Ankara, Rumların en çok duyarlı oldukları dı?Ÿ temsil veya kimlik konularında ödün vermeye hazır. Türk ve Rum bölgeleri ortak hükümet tarafından temsil edilecekler.
Ankara'da konu?Ÿtu?Ÿum tepe isimlerden edindi?Ÿim izlenime göre, Türkiye ?Ÿöyle bir Kıbrıs dü?Ÿlüyor: Ba?Ÿımsız hareket etmeyecek, dı?Ÿarda Merkezi bir otorite tarafından temsil edilecek , ancak içerde kendi kendilerini yönetecek iki devletin zayıf bir çatı altında AB'ye tam üye olmaları.
Ankara, kaba kuvvet kullanıp Kıbrıs'ın üzerine oturamayaca?Ÿını açıkça kabul ediyor. Ancak KKTC'yi Rumlardan mümkün oldu?Ÿunca uzak tutmaya çalı?Ÿacak. Bu iki devlet ilerde, AB çatısı altında tüm kısıtlamaları bırabilir ve yepyeni bir düzenleme yapabilir. İ?Ÿin o yanına kimse karı?Ÿamaz.
TSK da aynı fikirde. Askeri stratejik gerekçeler ileri sürerek kar?Ÿılanamayacak isteklerde bulunulmuyorlar.
KLERİDES'İN İ?žİ, DENKTA?ž'TAN DAHA ZOR
Ankara'da konu?Ÿtuklarımın en büyük ku?Ÿkusu, Klerides'in iç muhalefetini a?Ÿıp a?Ÿamayaca?Ÿı. Uzun yıllardır tüm siyasetlerini ?Türkleri adadan atmak üzerine? kurmu?Ÿ olan bu muhalefete bir de, hala canlı tutulan ?Kuzey'de varlıklarını kaybetmi?Ÿ olanları?eklediniz mi, Klerides'in i?Ÿinin Denkta?Ÿ'tan çok daha zor oldu?Ÿu sonucuna varılıyor. İlginçtir, içerdeki muhalefetin engellemesine kar?Ÿılık, Klerides'in asıl deste?Ÿi Atina'dan alaca?Ÿı inancı Ankara'da çok yaygın.
Peki, Türk tarafında müzakereleri kim götürecek?
Politikaları kim saptayacak?
Hepsinden aynı yanıtı aldım:Denkta?Ÿ...
Ancak, hemen eklemekten de edemediler: ?Rauf bey daima bizim de görü?Ÿümüzü alıp karar verir.?
Denkta?Ÿ'ın ne kadar gerçekçi bir insan oldu?Ÿunu herkes biliyor. Buna ra?Ÿmen, Rauf beyin hareket sahasının eskiye oranla çok daha geni?Ÿledi?Ÿi apaçık söyleniyor.
Yukarda çizilen çözüm parametreleri çerçevesinde kalındı?Ÿı sürece de Denkta?Ÿ'ın ne içerde, ne de Türkiye'de önemli bir muhalefet ile kar?Ÿıla?Ÿma olasılı?Ÿı yok gibi, görülüyor.
Bakalım iki pehlivanın son güre?Ÿleri nasıl bitecek?
