11 EYL?œL?’?œ

TAM ANLAYAMADIK

11 Eylül 2001?’i Uluslararası ili?Ÿkilerin miladı gibi görenler belirli oranda haklılar.? 11 Eylül öncesi? ile sonrası birbiriyle kar?Ÿıla?Ÿtırılamayacak kadar farklı. Eski dengeler, eski yakla?Ÿımlar ve kavramlar artık yok.

11 Eylül öncesinde Amerika Birle?Ÿik Devletleri yine bir süper güçtü, teknolojisi, askeri yetene?Ÿi, ekonomisiyle bütün dünya?’yı etkileyebiliyordu. Ancak, iki temel duyarlı?Ÿı vardı.

Biri, uluslararası hukuka önem vermek, di?Ÿeri de adımlarını daima müttefikleriyle birlikte atmaktı. Ba?Ÿta NATO olmak üzere, bölgesel ittifaklar olu?Ÿturur ve askeri müdahelelerinde de Birle?Ÿmi?Ÿ Milletleri i?Ÿin içine sokmaya özen gösterirdi.

Amerikalı kendini ?“vurulmaz?” görürdü. Amerikan kıtası? adeta bir kale gibiydi. Bu kalenin içindekiler rahat, zengin ve güvencedeki insanlardı. Dünya?’nın dost bir kö?Ÿe?’sinde felaketler ya?Ÿanabilir, insanlar ölebilir, ancak kimse Amerika?’ya dokunamazdı.

İ?Ÿte bu kale 11 Eylül günü tam kalbinden vuruldu. Tahmin, tasavvur dahi edilemeyen gerçekle?Ÿti. Amerikalı kendini birden bire ?“aciz ve tehdit altında?” hissetti. Demek ki, ba?Ÿkaları? gibi Amerikalılar da vurulabilirdi, dünya?’da artık güvenli hiçbir yer kalmamı?Ÿtı.

Bu olay, Amerikalıyı (sokaktaki en basit vatanda?Ÿından, Beyaz Saray?’da oturan Devlet Ba?Ÿkanına kadar herkesi) etkiledi. Amerika bir anda de?Ÿi?Ÿti.

2001?’de Bush yönetimi seçimi kıl payı farkla kazanmı?Ÿtı. Dünya?’ya pek ilgi duymayan, tüm çabasını Amerikanın iç politikasına yo?Ÿunla?Ÿtırmaya? hazırlanan bir yönetim görüntüsü veriyordu.?

Usame Bin Ladin, i?Ÿte içine dönmek isteyen bu dev?’e unutamayaca?Ÿı bir darbe vurdu. Canını çok acıttı.

Arı kovanına çomak soktu.

ABD, BİRDEN

FARKLILA?žTI

Bu olay Washington?’u çılgına döndürdü ve Bush yönetiminin dünya?’ya bakı?Ÿını da tümüyle altüst etti.

?“?œlkem tehdit altında. Bu tehdide kar?Ÿı tek önlem, bulundu?Ÿu yerde ve harekete geçmeden ezmektir?” stratejisi saptandı.

Hedef: Silahlı İslami gruplardı.

?Yer : Orta Do?Ÿu ve Güney Do?Ÿu Asya idi.

Bu geli?Ÿme her?Ÿeyi de?Ÿi?Ÿtirdi.

ABD, o güne kadar ba?Ÿlı kaldı?Ÿı birçok ilke, kavram ve söylemden vazgeçti.

?žöyle bir dü?Ÿünce tarzı geli?Ÿtirdi:

?“Ben dünya?’nın en güçlü ülkesiyim. Teknolojiye ben hakimim. Silahlı kuvvetlerim aynı anda üç ayrı yerde sava?Ÿabilecek güçte. Ekonomim, dünya ekonomisini düzenliyor. Tarihte hiçbir imparatorluk benim kadar güçlü olmamı?Ÿtır. Artık kalıpların dı?Ÿına çıkmalıyım, kendi düzenimi kurmalıyım. ?œstelik, kuraca?Ÿım yeni düzen, bütün dünya?’nın lehine olacaktır.?”

Bu dü?Ÿünce ?Ÿekli özellikle yeni muhafazakarlarda çok yaygınla?Ÿtı.

Amerika Pandora kutusunun kapa?Ÿını açmı?Ÿ, cinleri salıvermi?Ÿti.

?–NCE AFGANİSTAN,

ARDINDAN IRAK

Bush yönetimi, 11 Eylül?’den kısa bir süre sonra, önce Afganistan?’ı vurdu ve Taliban rejimini devirdi. Ardından da, listesine Irak?’ı aldı ve Saddam rejimini? yok etti.

Her ne kadar sava?Ÿ sonrasında Afganistan ve Irak?’ta yeniden yapılandırma konusunda ba?Ÿarısız kalmı?Ÿ olsa dahi, askeri gücünü ispatlamasını bildi.

Bush yönetiminin kurmayları, tüm eski kalıpları kırdılar. ?“Gerekiyorsa sınırlar da, rejimler de de?Ÿi?Ÿmeli?” anlayı?Ÿı ile harekete geçtiler.

Orta Do?Ÿu?’ya, özellikle, petrol sahibi, zengin Arap rejimlere bakı?Ÿını de?Ÿi?Ÿtirdi.

Eskiden, petrol kaynaklarını ellerinde tutanlar ?–ne kadar kötü rejimlerle yönetilseler dahi- desteklenirdi.

Artık, bu rejimlere ?“hesap veren, Silahlı İslami grupları? desteklemeyen, daha demokratik? olmaları?” ko?Ÿulunu getirdi. İ?Ÿte bu çerçevede yıllar süresince en hayati müttefik olarak, eller üstünde ta?Ÿınan Suudi yönetimine dahi? ters bakmaya ba?Ÿlandı.

Müttefiklerine döndüler ve ?“Bizimle geliyorsanız gelin, gelmeyen kendi ba?Ÿının çaresine baksın?” dediler. ?žimdiye kadar üstünde titrenen, Almanya ile ili?Ÿkilerin de?Ÿi?Ÿmesi pahasına politikalarını sürdürdüler.

Ba?Ÿta BM olmak üzere, hiçbir ittifakı dikkate almadı, i?Ÿin içine sokmadılar. ?“Artık Uluslararası bürokrasinin ufak hesaplarından bıktık. Biz gerekeni yaparız?” dediler.

Amerikalı eskiden mütevazi idi. Gücünü ön plana çıkarmaz, i?Ÿbirli?Ÿi arardı. ?žimdi, kendinden emin, ba?Ÿkalarına tepeden bakan bir tutuma girdi.

11 EYL?œL T?œRKİYE?’Yİ DE

ETKİLEDİ..

Bugün gelinilen noktada çok kimse aynı soruları soruyorlar:

?“ABD bu yakla?Ÿımıyla, imparatorlu?Ÿunu acaba gere?Ÿinden fazla mı zorluyor? Sonun ba?Ÿlangıcı mı ya?Ÿanıyor??”

Bu tartı?Ÿma uzun yıllar sürecektir.

Her imparatorluk gibi, Amerikan İmparatorlu?Ÿunun da? sonu olacaktır. Ancak bunun birkaç yıl içinde gerçekle?Ÿmesi imkansızdır. ABD yönetimlerinin genel tutumları ve dünya?’daki geli?Ÿmeler her?Ÿeyi etkileyecektir.

Uzun vadeyi bir yana sırakıp, kısa ve orta vadeye bakarsak, Türkiye artık ABD ile kom?Ÿudur. Ankara, politikalarını, Irak?’taki bazı a?Ÿiretlerin ne dediklerine veya Kürtlere göre de?Ÿil, önümüzdeki gerçeklere göre ayarlamak zorundadır.?

Acaba bizler (medyası, siyasileri, askeriyle) 11 Eylül?’ün ne denli bir deprem yarattı?Ÿının farkında mıyız?

Ben sanmıyorum.