AİHM T?œRKİYE?Yİ

RAHATLATTI

?

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) bir süre önce Kıbrıs?taki Rumların mallarının tazminatı, ?Ÿimdi de Güneydo?Ÿu tazminat davaları konusunda Türkiye?yi rahatlatan bir karar aldı.

?

Aslında her iki konudaki davalar tümüyle kalkmadı. Sadece ertelendi. KKTC ve Türkiye?nin bundan sonraki tutumlarına göre, sorun ya tümüyle kalkacak veya ilerde AIHM kapısı yeniden Rum ve Güneydo?Ÿu terör tazminatı davaları tarafından zorlanacak.

?

?–nceki günkü AİHM kararı, Kıbrıs Rum ba?Ÿvurularından çok daha önemliydi. Zira AİHM?ne ilk ba?Ÿvurular 2001?den itibaren ba?Ÿlamı?Ÿ ve kısa sürede onbinleri a?Ÿmı?Ÿtı. AİHM?de bunların arasından bir pilot dava seçip (Do?Ÿan davası) incelemeye ba?Ÿlamı?Ÿtı.

?

Bu ki?Ÿi, di?Ÿer davacılar gibi, terör yıllarında güvenlik gerekçesiyle köyünden çıkarılmı?Ÿ, geri dönü?Ÿüne izin verilmemi?Ÿ, evi güvenlik nedeniyle yakılmı?Ÿ, ?ba?Ÿka kente göçmek zorunda bırakılmı?Ÿ, maddi ve manevi zarara u?Ÿramı?Ÿ, TC Devleti ise tüm ba?Ÿvurulara ra?Ÿmen hiçbir yardımda bulunmamı?Ÿtı. Do?Ÿan ?ma?Ÿdur kaldı?Ÿını? belirtip hem tazminat hem de köyüne geri dönmek istiyordu.

?

AİHM, Türkiye?nin de? imzalayıp uygulayaca?Ÿı konusunda güvence verdi?Ÿi, Avrupa İnsan Hakları Sözle?Ÿmesi? açısından? bu pilot davaya baktı ve 2004 yılı ba?Ÿında bir karar verdi.

?

Mahkeme, Güvenlik gerekçesiyle dahi olsa, İnsan Hakları Sözle?Ÿmesi açısından bir ?ihlal? oldu?Ÿu sonucuna vardı.

?

Mahkeme, yine son Kıbrıs Rum davasındaki gibi, Türkiye?yi tazminat ödemeye mahkum etmedi. Kararını erteledi. Bunun nedeni de, Türkiye?nin ?ma?Ÿduriyeti kar?Ÿılamak için, etkin bir iç hukuk? yolu yaratmasını? beklemekti.

?

Ankara bu mesajı hemen aldı.

?

2004 Temmuz?unda TBMM?den bir ?terör tazmin yasası? çıkarıldı.? Terörden? zarar görmü?Ÿ hemen her il?de bir komisyon ?kuruldu. ?žikayetleri teker teker toplamaya ve incelemeye ba?Ÿladı. İlk aylarda bu komisyonlarda görev alanlardan bir bölümü, her ba?Ÿvuru altında ya bir yalan veya PKK oyunu aradı. ?‡alı?Ÿmalar gönülsüz ?Ÿekilde yürütüldü ve uzadıkça uzadı. Ba?Ÿvurular arasında tabii ki yalan beyan, hatta PKK etkisi vardı. Ancak hepsinde de?Ÿildi. Komisyonlar önceleri ?bu ayırımı iyi yapamadılar. Bunun üzerine AİHM, Türkiye?yi birkaç defa uyardı. ?Ma?Ÿduriyetleri etkin ?Ÿekilde kar?Ÿılayacak iç hukuk mekanizmasının tam yerle?Ÿmedi?Ÿi? mesajları yolladı.

?

AİHM, ?önceki günkü açıklamasıyla bu uyarıları yeterli görmü?Ÿ olacak ki,? bütün davaların? önce Türkiye?de kurulan tazmin komisyonlarından geçmesine karar verdi.

?

Türkiye ?Ÿimdilik, derin bir nefes alabilecek. Zaman kazanıldı. Ancak? sorun tamamen bitmedi. ?–nümüzdeki dönemde bu komisyonlar etkili ?Ÿekilde çalı?Ÿır, duygusal, ideolojiden uzak ve gerçekçi kararlar verebilirlerse, mesele kapanacak. Aksi halde, tazminat istekleri yeniden AİHM?nin kapılarını zorlayacak.