KIBRIS?I, ERDO?AN
VE G?L ??ZD?LER
?
Hezimetler öksüz çocuklardır. Ba?arıların ise çok sahibi çıkar. Kıbrıs konusunda gelinilen bu noktaya çok ki?inin katkısı oldu. Kimi küçük, kimi büyük katkıda bulundu. Ancak, bir de en önde siyasi sorumlulu?u alanlar var. Kıbrıs konusunda varılan a?ama hakkında daha uzun süre yazılar yazılacak ve bilançolar çıkarılacaktır mutlaka, ancak? bu a?amada sıca?ı sıca?ına, elde edilen sonuçta en çok kimlerin katkısı oldu?una bakarsak kar?ımıza ?öyle bir tablo çıkıyor.(1)
?
ERDO?AN- G?L İKİLİSİ:
SİYASİ BA?ARI ONLARA AİT
???????????
Kim ne derse desin, bugün bir noktaya gelindiyse bunda en büyük pay Ba?bakan Tayyip Erdo?an?a ve hemen onun yanı ba?ında da Dı?i?leri Bakanı Abdullah Gül?e aittir. Türkiye İsviçre?de ?be?inci Annan planını bu noktaya getirememi? olsaydı, bugün hala yerimizde sayıyor olacaktık.
???????????
40 yıldır süre giden, kemikle?mi?, kimselerin dokunamadı?ı ve toplum olarak tabula?tırdı?ımız Kıbrıs sorunu çözerken, siyasi irade gösterdiler. Cesur davrandılar ve daha da önemlisi, bu noktaya gelinirken etrafı döküp kırmadılar. Yönetime katılan kurumları kar?ılarına almadılar. Silahlı Kuvvetleri ve Cumhurba?kanı?nı ikna etmesini bildiler. Direnmeleri ?ben karar verdim,? bu ?ekilde olacaktır? ?eklindeki dayatmalara gitmeden, aksine bir yandan siyasi irade gösterip, öte yandan da ikna yöntemiyle yumu?attılar.
???????????
Gül?ün genel yakla?ımı buna müsait idi, ancak do?rusu ben Tayyip Erdo?an?ın bu kadar iyi oynayabilece?ini tahmin etmiyordum. 2002 Kopenhag doru?unda ve 2003 Lahey toplantılarındaki ini?li çıkı?lı yakla?ımı gördükten sonra, yo?urdu üfleyerek yeme?e ba?lamı?tım. Ba?bakanın, belirli bir a?amadan sonra böylesine kararlı ve daha da önemlisi cesur davranabilece?ini beklemiyordum. Tayyip Erdo?an?ın ?ba?ından itibaren son dakikaya kadar sergiledi?i tutum, vücut dili ve kararlılık BM yetkililerini dahi ?a?ırttı.
???????????
Erdo?an- Gül ikilisi Türkiye?nin yakın tarihinin en önemli kararını almı? oldular. Yüklendikleri? risk çok büyüktü ve her siyasetçinin kolay kolay ta?ıyamayaca?ı nitelikteydi.
???????????
E?er bugün bir yere gelindeyse, herkes çok iyi bilmelidir ki, kredinin büyük bölümü bu iki siyasetçiye aittir.
U?UR ZİYAL:
SIRADI?I BİR DİPLOMAT
???????????
Bazı ki?iler vardır, kendilerini öne atmazlar. Reklama hiç önem vermezler. İnsanlar belki tam algılayamazlar, ancak bu ki?iler? tutumlarıyla tarihin de?i?mesine sessiz sedasız inanılmaz katkıda bulunurlar.
???????????
Dı?i?leri Bakanlı?ı müste?arı U?ur Ziyal?den söz ediyorum.
???????????
Ziyal Kıbrıs konusundaki yakla?ımıyla, Türk dı?i?leri Bakanlı?ının bir ara yıpranmaya ba?layan prestijini kurtarmı?tır. Sadece bununla kalmamı?, direnen bürokrasiyi, Cumhurba?kanlı?ını, Denkta??ı ve Türk Silahlı Kuvvetlerinde kaygı duyan çevreleri ikna etmi?tir.
???????????
Ziyal en büyük deste?i Gül?ün gösterdi?i siyasi iradeden almı?, ancak bunun ötesine geçerek ki?isel prestijini kullanmı? ve Türkiye? nin herkesi ?a?ırtan kararının alınmasında anahtar rol oynamı?tır.
???????????
Hem içerdeki direni?leri kırmı?, hem de dı? ili?kilerdeki orkestra ?efli?ini inanılmaz bir ba?arıyla gerçekle?tirmi?tir.
???????????
Kıbrıs müzakerelerine ba?ından itibaren katılan, BM? nin üst düzey bir diplomatının U?ur Ziyal hakkındaki ?u sözleri, sanıyorum her?eyi çok iyi özetliyor:
???????????
?Uluslararası düzeyin çok üstünde bir diplomat. Onun bu a?amada dı?i?leri müste?arı olması sizin için büyük bir ?anstır. E?er Ziyal bu görü?melerde olmasaydı anla?ma bu haliyle çıkamazdı. Tam bir orkestra ?efi gibi sadece Türk tarafını de?il bizi (BM) ve Rumları dahi etkileyen bir performans gösterdi. ?
?
???????????????????????
ORG.?ZK?K:
ANAHTAR ROL OYNADI
?
E?er tüm riskleri omuzlayarak gösterdikleri cesaret ve? irade ile Erdo?an- Gül ikilisi, siyasi açıdan en büyük prime hak kazandılarsa, Kıbrıs denilince en büyük duyarlı?ı gösteren Silahlı Kuvvetlerin ba?ındaki isim de tarihe geçecektir.
???????????
Org. ?zkök?ün bu dönemde Genelkurmay Ba?kanlı?ında bulunması, Türkiye?nin? büyük bir ?ansı olmu?tur. ?zellikle? Kıbrıs konusunda gösterdi?i sa?duyulu yakla?ım unutulmamalıdır. Kamu oyuna yansıyan izlenim, Kara Kuvvetleri ve Jandarmanın Annan planına ters baktıkları ?eklindeydi. Nitekim basında çıkan bazı demeç ve söylentiler, emekli bazı Komutanların yaydıkları hava, TSK içinde bir direnmenin i?aretleriyle doluydu.
???????????
Org. ?zkök, Silahlı Kuvvetler içindeki direnmeleri son derece ustalıkla yönlendirmeyi bildi. AKP hükümetine kar?ı ku?ku ve kaygıları, Kıbrıs konusuyla karı?tırılmasına izin vermedi. Kendi açısından o da, Erdo?an gibi büyük cesaret ve irade gösterdi. İstese, bugün gelinilen noktayı kolaylıkla engelliyebilirdi.
???????????
Yapmadı.
???????????
Türkiye?nin uzun vadeli çıkarlarının nereden geçti?ini çok net ?ekilde gördü ve hükümet ile uyumlu bir çalı?ma yaptı. TSK içindeki muhaliflere, böyle bir kararın siyasi iktidarların sorumlulu?unda oldu?unu, askerin görü?ünü vermenin ötesine geçmemesi gerekti?ini ve TSK? nın tutumu konusundaki son sözün de kendisine ait oldu?unu anlattı.
???????????
Benim dı?ardan algıladı?ım buydu. İzlenimlerin gerçe?i yansıttı?ını dü?ünürsek, Org. ?zkök?ü hepimizin tebrik etmesi gerekir.
?
DENKTA? VE TALAT:
KİLİT ROL OYNADILAR
?
Rauf Denkta??ın ?kendi kendini? muhalefete çekmesi ve New York anla?masını imzalamasına ra?men ?Annan planına sürekli kar?ı çıkması, Kıbrıs müzakereleri sürecinden kopmasıyla sonuçlandı. Baba Denkta? kendi kendini saf dı?ı etti. Onun yerine Ba?bakan Mehmet Ali Talat ve Serdar Denkta? geçtiler. Aralarındaki ili?kiler tahminlerin ötesinde iyi oldu. Aynı ?ekilde Ankarayla ili?kilerini de sa?lıklı tutmasını bildiler.
?
Aslında buraya gerçek ?kahraman? ?olarak konması gereken ki?i Kıbrıs Türk seçmeni olmalıydı. Zira onlar çözüm istediklerini son seçimlerde? Mehmet Ali-Serdar ikilisini ba?a getirerek gösterdiler. Bende onlar adına Talat-Denkta? koalisyonunu ön plana çıkarıyorum.
?
Mehmet Ali Talat Ba?bakan olduktan sonra adeta kendini yeniledi ve eski hırçın ve a?ırı muhalif bir politikacı görüntüsünden kendini kurtarıp kısa sürede ?devlet adamı? ?diye nitelendirebilece?imiz bir tutum benimsedi. Cumhurba?kanı Denkta? ile ili?kilerini? saygı düzeyinde sürdürdü, Ankarayla arasını kısa sürede? düzeltti, Serdar Denkta??la iyi bir ileti?im kurdu.
?
Serdar Denkta? babası ile siyasi kimli?i arasında kalmasına ra?men, ?kalbinin çözümden yana oldu?unu gösterdi. İki cami arasında bi-namaz? durumuna ra?men ?(?u ana kadar) uzun vadeli dü?ündü?ünü ortaya? koydu. Bundan sonraki tutumu gelece?ini de saptayacak. ?Ya babası ile birlikte hareket edip çözüme kar?ı çıkacak ve küçük bir muhalif politikacı olarak kalacak veya ?yeni kurulacak Kıbrıs?ta ön planda rol oynayacak genç bir lider konumuna girecek
?
?zetle, Rauf Denkta??ın yerine ?bu ikilinin devreye girmesi ?bu sonucun alınmasında son derece önemli bir rol oynadı.
?
SİMİTİS-PAPANDREU-KARAMANLIS
?
Kıbrıs konusunda bugünkü noktaya gelinmesinde? Simitis ve Papandreu ?ikilisinin önemli rolü oldu. 7 Mart?ta ba?ba?a giden bir seçim öncesinde, kaybedeceklerini bilmelerine ra?men? New York anla?masına? onay vererek siyasi cesaret ve vizyon gösterdiler. Nitekim sonunda da? iktidarı? kaybettiler.?
?
Karamanlis İsviçre?deki görü?melerde istese Kıbrıslı Rumların arkasında çok daha kesin durur ve onları daha da sertle?tirebilirdi. Yapmadı, mesafeli kaldı. Hatta referandumdan EVET oyu çıkması gerekti?i sinyallerini de verdi.
?
POWELL- STRAW-VERHEUGEN :
PERDE ARKASI OYUNCULARI
?
Ekran önünde görünmeyen yabancı? aktörleri de unutmamamız lazım. Bunların ba?ında da Amerikan Dı?i?leri Bakanı Powell var.? Tüm müzakereler süresince her gerekti?inde? devreye girdi. Zamanını ayırdı ve özel temsilcisi Weston ile birlikte tüm tarafları ikna etmek konusunda son derece etkili bir rol oynadı.
?
Powell?dan hemen sonra İngiliz Dı?i?leri Bakanı Jack Straw ?geliyordu.? Tüm tarafları ve? AB ba?kentlerini? yönlendirdi.
?
Ortalarda daha az görünmelerine ra?men Almanlar ve Fransızlar da önemli katkılarda bulundular.
?
En büyük süprizi AB Komisyonu yaptı. Ba?ta? Verheugen ve tabii ona destek veren patronu Prodi (Komisyon Ba?kanı)? tarafları? tatmin edecek bir uzla?ı formülü bulabilmek için çırpındılar.? Verheugen neredeyse 3 gününü tüm resmi i?lerini ve randevularını iptal ederek bu konuya ayırdı. Türk tarafını hiç bir zaman yanıltmadı.? Hem do?ruları söyledi hem de Ankara?yı? belirli oranda tatmin eden formülü bulmakta kilit rol oynadı.
?
(1) Bu yazıyı 19.02.2004 günü Kıbrıs?la ilgili New York görü?melerinden sonra yazmı?tım. Bu defa İsviçre?de varılan noktaları da dikkate alarak yeniden gözden geçirdim. Bazı ki?ileri listeden çıkardım. Bazılarının derecesini arttırdım. Ben yargıç de?ilim sadece görebildi?im kadarıyla kimlerin daha ön planda rol oynadı?ını size aktarmaya çalı?ıyorum. Bu listeyi mutlaka geni?letebilirim. İsimlerine hiç yer vermedi?im daha nice kahramanlar, nice görünmeyen ancak etkili olanlar var. Yerim bu kadarına müsait. Kusura bakmasınlar.?
Bu yazılara cnnturk.com'dan da eri?ebilirsiniz.
|