TÜRKİYE’NİN, ABD İLE

SON TANGOSU MU?

WASHİNGTON

Amerika’nın herşeyi bildiği, her konuda komplo kurduğu ve gerçek şeytan olduğuna inananlara bir tavsiyem var: Şu sıralarda yayınlanan, ABD Kongresinin raporunu okuyun. Amerikanın dışardan bakıldığı ve sanıldığı gibi mükemmel bir makine olmadığını göreceksiniz. İstihbarat örgütlerinin bizdeki gibi birbirleriyle kavga ettiğini, elde ettikleri  bilgileri paylaşmadıklarını anlarsınız. ABD’nin derin  devleti bizimkine benzemiyor. Bambaşka bir dünya ve dişlilerin arasında mahvoluyor.

Türkiye ile ilişkileri işte bu çerçeve içinde ele almak istiyorum. Acaba Gül’ün Washington gezisi nasıl  geçti?

İsterseniz, bir saptama ile başlayalım:

ABD. Türkiye’ye muhtaç değil.

Eğer Türkiye destek verirse, ABD rahatlayacak ve Irak’ta istikrarı bulması daha kolaylaşacak.

Irak’ta  istikrarın tekrar kurulması, Türkiye açısından hayati önemde.

SORU: TÜRKİYE ABD’NİN

BEKLENTİSİNİ KARŞILAYABİLECEK Mİ?

Tezkere geride kaldı. Daha doğrusu, Gül’ün Washington gezisinde bu olayın üstü kapandı. İleriye bakılması kararlaştırıldı.

İşte buradaki en önemli soru bu...

Acaba Türk hükümeti, TBMM’den Irak’a asker yollanması kararını çıkarabilecek mi? Kimse kesin birşey söyleyemiyor.

Top, Türkiye’nin sahasında.

Abdullah Gül, Washington’daki temasları sırasında söz vermedi. Bütün görüşmelerde  söylenen aynıydı:

“Hükümetimiz durumu ele alacak ve işi uzatmadan bir karar verecek.”

Süre baskısı var mı?

Amerikalı yetkililer, Tezkere sonrasında olduğu gibi Türkiye’nin hemen yanıt vermesini beklemiyorlar. Ancak, aylarca beklenmesini de arzulamıyorlar. Örneğin, Eylül-Ekim aylarında bir sonucun  alınmasını  beklediklerini de saklamıyorlar. “Eğer Irak’ın geleceği ile ilgili kararları etkilemek ve masaya oturmak istiyorsanız bundan önceki gibi  dipsiz tartışmalara girmeyin. Bize EVET veya HAYIR deyin ve nereye gideceğimizi söyleyin” diyorlar.

Abdullah Gül, özel konuşmalarında Türkiye’nin Irak’ta söz sahibi olabilmek için asker yollanması gerektiğine inanıyor. Zorluklarında  farkında, ancak bu sorunun sürüncemede  bırakılmasını istemiyor. Bizim anladığımız  kadarıyla, Gül Ankara’ya dönünce Erdoğan ile bir yol haritası çizecek ve önce hükümet ilke  kararı alacak. Ardından da ayrıntıların görüşmesine geçilecek.

Türk yetkililerin kafasında, Türk askerinin karşı karşıya kalacağı riskler var. Irak’ın geleceği konusunda gerekli güvencelerin alınması isteniyor. Ancak bu güvencelerin somutlaştırılması da son derece güç.

Acaba, Tezkere görüşmeleri sırasında olduğu gibi uzun pazarlıklar olacak mı? Anlaşmalar yapılacak mı?

Mutlaka askeri ve siyasi görüşmeler olacak, ancak ilke kararı alındıktan sonra bu pazarlıklara oturulacağı izlenimi aldım. Türkiye yine güç bir seçimle karşı karşıya.

Ülkedeki muhalif hava aşılabilecek mi? Uzatmadan Amerikaya “biz bu işi yapamıyoruz” mu denecek, yoksa uzun bir tartışma sürecine mi girilecek?

Doğrusu, bunu Türkiye’de dahi kimse bilmiyor.

YAPILMASI VE YAPILMAMASI

GEREKENLER NELER?

Karar Türkiye Büyük Millet Meclisine ait.

Oylamaya katılacak olanların bilmesi gereken bazı gerçekler var.

Beğenelim veya beğenmeyelim, Türkiye asker yollamak istemediği taktirde, Irak’ın geleceği konusunda hiçbir etkisi kalmayacak. Dışardan gelişmeleri izlemekle yetinecek. Asker yolladığı taktirde de birçok risk alacak.

Son derece önemli bir karar tekrar kucağımıza düştü. AKP açısından, yine  son derece hayati bir karar söz konusu.

Hiç kolay değil.

Türkiye, HAYIR derse marjinalleşecek, EVET derse riskli bir adım atmış olacak.

Bence, bu riskin alınması daha doğru. Türkiye, bölge’deki liderliğini bu şekilde ispatlayabilecek.