ABD “ SÖYLEDİĞİNİZİ

KULAĞINIZ DUYMUYOR”

Başkan Bush’un katıldığı Brüksel doruğunda ayrı bir gündem maddesi halinde ele alınmadı, ancak müttefik ülkelerdeki Amerikan aleyhtarlığı, üzerinde en çok durulan gelişmelerden biriydi.

Amerikalılar, Uluslararası alanda aleyhlerinde esen havanın farkındalar. Avrupa’da, NATO müttefikleri içinde de anti’cilerin yaygınlaştığını biliyorlar. Ancak buna pek o kadar önem vermiyorlar. Rahatsızlıklarını belirtmekle yetiniyorlar. Türkiye konusunda olduğu kadar sinirlenmiyorlar. Kızgınlıklarını da açıkça ortaya dökmüyorlar.

Bush yönetiminin böylesine sert tepki vermesinin nedenlerinden biri, Amerikan aleyhtarlığının Türk kamu oyunun genelinde, sokaktaki insana yayılma oranından değil, AKP ve bazı resmi kişilerden kaynaklanması. Türkiye’de, 1970’lerdeki gibi bir Amerikan aleyhtarlığının bulunmadığının farkındalar. Telaş, önlem alınmadığı taktirde, söylemler değiştirilmediği taktirde, işin ucunun kaçırılma tehlikesinden kaynaklanıyor.

Bunun tipik örneklerini sorduğunuzda, hemen AKP Milletvekili Elikatmış’ın, Amerikan askerlerinin soykırım yaptıklarını söylemesini, Başbakan Erdoğan’ın bazı konuşmalarını, Ege Ordu komutanı Tolon paşa’nın kimi açıklamalarını gösteriyorlar. Ellerinde epey uzunca bir liste var. Meraklılarına tavsiye ederim, alıp şöyle bir karıştırsınlar.

AKP liderleri ve Askerlerin, Türk- Amerikan ilişkilerine “çok hoyratça” yaklaştıklarını söylüyorlar. Zaten zor bir süreçten geçilirken, kelimelerin seçiminde daha fazla özen gösterilmesi gerekirken, “vur abalıya” misali, nereye varacağı hesaplanmadan, sırf kamu oyunda puan sağlamak için demeçler verildiğine dikkat çekiyorlar.

Bu konudaki en büyük duyarlık, doğal olarak , Ankara’daki Büyükelçilikten kaynaklanıyor. Edelman’ın bu konuda önlem alınmadığı taktirde, Amerikan aleyhtarlığının kontrol altında tutulamayacak boyutlara varacağından çekindiği vurgulanıyor.

Ankara’ya yönelik şu aşamada henüz resmi bir baskıdan çok, dolaylı bir uyarı kampanyası yapılıyor. Ancak işin çok ciddi olduğunu da bilmekte yarar var. Hafiften alıp “Canım, Edelman da abartıyor.” diyerek işin içinden çıkılabilecek gibi değil. Amerikanın en ciddi gazetelerinde arka arkaya çıkan yazılar, ilişkilerde önemli bir çizik yarattı.

Türkiye politikalarını Amerika sinirleniyor diye değiştirmez.Washington’u veya B. Elçi Edelman’ı kırmamak için açıklama yapmaktan da vazgeçmez.

Ancak konuşurken, söylenenlerin nereye varacağı da iyi hesaplanmalı. Kaç yapayım derken, göz çıkarılmamalı.Eğer sözlerimizle kıracağımız bardakların sayısını biliyor ve sonucunu göze alıyorsak, tamam. Sorun yok. İstediğimizi söyleyelim. Ancak laflar ağzımızdan çıktıktan sonra,”Yahu galiba biraz fazla kaçtı “ diye ardından Amerikaya sempati dolu sözlerle gönül almaya çalışmak, açılan yaraları kapatmıyor. Şark kurnazlığı Uluslararası ilişkilerde geçer akçe değil. Üstelik Amerikalılar, şimdiye kadar hiç görülmedik oranda alıngan ve duyarlı bir süreçten geçiyorlar. Bundan dolayı ekstra dikkat gerekiyor.

Tekrar etmemde yarar var: T.C Devletini yönetenler nasıl konuşacaklarının dersini Amerikalılardan alacak değiller. Ancak ne konuştuklarını, sözlerinin ne anlama geldiğini de iyi bilmek durumundalar. Yani, bir Amerikalı yetkilinin, Türkiyede çok sık kullanılan bir deyişle anlatmak istediği gibi: “söylediklerinizi kulağınız duymuyor.”