SOVYETLER DAĞILDI

İŞLER KARIŞTI  

Berlin duvarının devrilmesi ve Sovyetler Birliği’nin (SSCB) dağılması döneminden kalma, hiç unutamadığım bir anım vardır. İlk duyduğumda önemini o kadar anlayamamıştım, ancak zaman içinde, herşey gözlerimin önünde cereyan etti ve o sözlerin ne kadar doğru ve önemli olduğunu bizzat gördüm.

Moskova’da Milliyet’in bürosunu (1983) açtığım dönemde, SSCB Dışişleri bakanlığında Türkiye-Kıbrıs-İran dairesinin başında Safrancuk adlı bir genel müdür vardı. Uzun yıllar tanışık kaldık. Sonra, SSCB’nin son günlerinde (89-92) tesadüfen karşılaştık. Emekli olmuştu. Hayatını verdiği imparatorluk yıkılıyordu. Kendi geleceğinin de tehlikede olduğunu görüyordu.

“Birand, dediklerimi unutma. İlerde  beni hatırlarsın” dedi ve “SSCB’yi yıkmak için, sizler çok uğraştınız. Bizim yöneticilerimizin beceriksizlikleri sayesinde de başardınız. Pandoranın kutusunu açtınız. Ancak ilerde, özellikle  Türkiye gibi ülkeler üç nedenle pişman olacaklar. Bir, tümüyle Amerikan hegemonyasının atına girecekler. İki, etnik kavgalar başlayacak. Üç, din unsuru ön plana çıkacak ve  uluslararası ilişkileri etkileyecek.”

Safrancuk’un bu sözlerini hala hatırlarım.

Ne kadar doğru bir öngörüde bulunmuş.

Ne kadar haklıymış.

Bugün geriye dönüp baktığımızda, o dönem dünyasının, bugüne oranla daha dengeli olduğunu görmüyor muyuz?

Amerika her istediğini yapıyor mu? Türkiye dahil  herkes Amerikan hegemonyasına girmekten başka çareleri kalmadığını görmüyor mu?  İki kutuplu bir dünyanın, bizim gibi ülkelere daha fazla bir seçenek verdiğini hatırlayıp hayıflanmıyor muyuz?

SSCB’nin yıkılmasından sonra, etnik başkaldırıların artışını hep birlikte yaşamadık mı? Önümüzdeki dönemde bu başkaldırıların daha artacağını hissetmiyor muyuz?

Din unsurunun dünya politikasına damgasını vuruşunu izlemiyor muyuz?

Uluslararası ilişkileri ne zaman düşünsem, yakın bölgemizdeki gelişmeleri incelesem, aklıma hep Safrancuk gelir.

Soğuk Savaş döneminin koşulları bambaşkaydı.

Komünizme karşı amansız bir savaş verdik.

Büyük bölümümüz, bilinçsizce hareket ettik.

Neyin ne olduğunu anlayamadan, gözümüz kör, politikaların peşinde koştuk.