BM, PLANDA NE

DEĞİŞİKLİKLER YAPTI?

BM Genel Sekreteri Kofi Annan, Kıbrıs’lı iki lideri önümüzdeki Pazartesi günü (10 Mart) Hollanda’nın başkenti Lahey’de bekliyor.

Denktaş ve Papadopulos, Birleşmiş Milletler Genel Sekreterine ya “Evet, bu planı ilke olarak kabul ediyorum ve 30 Mart günü referanduma  sunacağım” veya “Hayır, kabul etmiyorum ve referanduma da götürmeyeceğim” diyecekler. Senaryo bu, ancak Denktaş’ın gidip gitmeyeceği belli değil. Belli olan, KKTC Cumhurbaşkanının, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sezer ve Türk Silahlı Kuvvetlerini arkasına alarak, bu planı reddetmek istediğidir. Tabii her zaman olduğu gibi, ilerde Kıbrıs nedeniyle büyük sorunlar yaşandığında ne Denktaş, ne Sezer, ne de komutanlar sorumluluklarını yüklenecekler. Tüm yük genç kuşakların omuzlarına atılacak.

Merak edip araştırdım. Acaba Annan, Türk tarafının üstünde en  çok durduğu, en çok önem verdiği  konularda ne gibi değişiklikler yaptı?

İKİ KESİMLİLİK

Türk tarafının en büyük duyarlığı, Rum göçmenlerin  Türk bölgesine “çok erken ve çok sayıda” göçmeleri ve seçme hakkı sayesinde de Türk kesiminde dengeyi bozma olasılıklarıydı. Annan bu konuda önemli değişiklikler yaptı ve iki kesimliliği güçlendirdi.

Rum göçmenlerin gelişi, anlaşmanın imzasından 6 ay sonra başlayacaktı. Denktaş’ın itirazları üzerine bu süre önce 4, ardından da 6 yıla çıkarıldı. 6 yıl süreyle 65 yaşın altındaki göçmenler Kuzey’e geçemeyecek.

Geri dönecek göçmen oranları (ilk 10 yılda gidecekleri yerdeki nüfusun) yüzde 7’si  (15 yıla kadar) 18 ve (15 yıl sonrasında) 28’ini aşamayacak iken, bu oranlar yüzde 7-14 ve 21’e indirildi. Türk  bölgesine geleceği tahmin edilen Rum göçmen sayısı şimdi 12 bin olarak hesaplanıyor.

Geri dönecek Rumların  oy kullanma hakkı olmayacak ve Türk yönetiminin tüm kurallarına uyacaklar.

TOPRAK

İlk planda toprağın bir miktarı Rumlara bırakılıp, buraya binlerce Rum göçmeni getirilmesi planlanmıştı. Ancak Türk tarafının (özellikle Silahlı Kuvvetlerin) ısrarı üzerine, Karpaz’ın tamamı KKTC’ye bırakıldı. (Doğrusu kimselerin yaşamadığı ve sadece asi eşeklerin dolaştığı bu toprak parçasında neden bu kadar ısrar edildiği hiç anlaşılamadı) Bu nedenle Rum göçmenler çok daha verimli bölgelere yerleştirildi. İki bölge arasındaki sınır çizgisi de bu nedenle düzeltilemedi.

 İlk planda KKTC’ye bırakılan toprak oranı yüzde 28.7’den, yüzde 29.2’ye yükseltildi.

ASKER SAYISI

KKTC ve Ankara’nın en çok üstünde durduğu diğer bir unsur da, ada’da kalacak Türk ve Yunan asker sayısı oldu. İlk planda toplam 9.999 iken, son planda bu rakkam 12 bine yükseltildi.

Türkiye AB’ye tam üye olana kadar da bu askeri varlıkta hiçbir indirim yapılmayacak.

TÜRK GÖÇMEN

KKTC 3 üncü planda istediğini elde etti ve 60-65 bin kadar Türkiye’den göçmen olarak gelmiş Türk vatandaşının ada’da kalmasına ve ilerde vatandaş olarak yaşamlarını sürdermelerine imkan sağlandı.

18 bin Türk üniversite öğrencisine de özel statü verilecek ve eğitimlerine devam edebilecekler.

KKTC KURUCU OLACAK

En önemli bir diğer değişiklik, KKTC’nin “ortak devlet” yerine “kurucu devlet” olarak kabul edilmesi. Böylece KKTC ayrı ve egemen bir unsur olarak Kıbrıs Cumhuriyetinin parçası sayılacak.

Ancak Denktaş bunların yeterli olmadığını, Annan planının daha da değiştirilmesini, hatta  yeniden  yazılmasını istiyor.

Bundan dolayı da, Lahey’e “hayır” demek için yola çıkmaya hazırlanıyor.