İRAN, TEK KUR?žUN

ATMADAN IRAK?I Y?–NETİYOR

?

Günlük olayların içinde özellikle Ergenekon davasının içinde ?kaybolunca, resmin bütününü göremiyoruz. ?–rne?Ÿin, Irak?taki geli?Ÿmeleri, bir süredir sizlerle payla?Ÿamadım. Geçen hafta Ankara?dan Irak dı?Ÿi?Ÿleri Bakanı Ho?Ÿyar Zebari geçti ve ilginç kararlar alındı. Konuyu en yakından izleyen uzmanlarla da konu?Ÿtum. Durum biraz daha netle?Ÿti.

?

Irak eskiye oranla biraz daha yatı?Ÿıyor. Eskisi gibi insanlık dı?Ÿı bir hesapla?Ÿma yok. Amerikan kuvvetleri duruma hakim oluyorlar, ancak yakında yava?Ÿ yava?Ÿ çekilme süreci ba?Ÿlayaca?Ÿından dolayı, ?Ÿimdi tüm bakı?Ÿlar Irak güvenlik güçlerine dönüyor.

?

Polis hala bölünmü?Ÿ durumda. Suni ve ?žii?ler arasında payla?Ÿılmı?Ÿ ve her gurup kendine çalı?Ÿıyor. Dolayısıyla halkın polise pek güveni yok. ?žii?ler kendi Sunni?ler kendi polisini kullanıyor.

?

Ordu yava?Ÿ yava?Ÿ diriliyor.

?

Polise kar?Ÿılık, Irak silahlı kuvvetleri daha disiplinli. Di?Ÿerleri gibi bölünme yok. Sunni ve ?žii sempati hala var, ancak polis kadrolarındaki gibi, taraf tutulmuyor. Orduda iç güvenlikte kullanılıyor ve giderek etkile?Ÿiyor.

?

Benim en çok ilgimi çeken nokta, Irak?ın günlük yönetiminde kimin daha etkili oldu?Ÿu. Amerika?nın 120 Bin ki?Ÿilik ordusunun yarattı?Ÿı a?Ÿırlıktan söz etmiyorum. Onlar, büyük ate?Ÿ gücüyle, tabii ki ülkeye damgalarını vuruyorlar.

?

Benim asıl de?Ÿinmek istedi?Ÿim güç, İran?

?

İranlılar, tek bir asker sokmadan, tek bir kur?Ÿun atmadan Irak?ın günlük ya?Ÿamında son derece etkili bir rol oynuyorlar.

?

Tahran?ın, ?žii?ler üzerindeki a?Ÿırlı?Ÿı her geçen gün biraz daha artıyor.

?

İranlılar hem dini ba?Ÿlantılarını, hem de organik ili?Ÿkilerini geli?Ÿtiriyorlar. Bir bölümü Kum?dan di?Ÿer bölümü Tahran?dan kaynaklanan mesajlar, Ba?Ÿdat?ta hedefini buluyor.

?

Amerikan istihbaratının son raporları çok çarpıcı. İran içi?Ÿleri bakanlı?Ÿının, Irak?ta olu?Ÿturdu?Ÿu silahlı yeni gurupların isimlerini ve faaliyetlerini özetleyen bu raporlar Tahran?ın Irak?taki a?Ÿırlı?Ÿının önlenemez ?Ÿekilde geli?Ÿti?Ÿine i?Ÿaret ediyor.

?

Yapılan tahminlere göre, İran, önümüzdeki 5-6 yıl içinde son derece ciddi bir çalı?Ÿmayla, ülkenin ?žii kesimine tümüyle hakim olacak ve Amerikan istilasının izlerini dahi silebilecek.

?

Washington bu durumun farkında. Ancak buna kar?Ÿılık nasıl bir strateji uygulayaca?Ÿı henüz meçhul. Daha do?Ÿrusu, Obama?nın göreve ba?Ÿlaması ve bu sorunu ele alması bekleniyor.

?

???????????

İRAN K?œRTLERE DE

TERS BAKIYOR?.

?

İran?ın Irak?ta borusunun ötmedi?Ÿi tek yer, Kuzey Irak?taki Kürdistan bölgesi. Sadece sözünün geçmemesi de?Ÿil, aynı zamanda Barzani-Talabani ikilisini ku?Ÿkuyla izliyor. Hatta Barzani?nin PKK?ya destek verdi?Ÿini, dolayısıyla PEJAK?ı da destekledi?Ÿini açıkça seslendiriyor. İran gazetelerinde son dönemde çıkan bazı haberler, Tahran?ın K.Irak?taki yönetime hiç sempati duymadı?Ÿının izleriyle dolu.

?

Amerika?nın, Irak?tan çekilme sürecinin ba?Ÿlaması Kürt yönetiminin eski rahatlı?Ÿını da bitirecektir. Washington, Barzani ve Talabani?yi kimselere yedirmez, gereken deste?Ÿi mutlaka sa?Ÿlar, ancak günlük ya?Ÿamda Kürtlerin ?Ÿu son 4-5 yıldır edindi?Ÿi güç ve etkinli?Ÿin sona erece?Ÿi de bir gerçek.

?

Orta ve uzun vadeli bir tahmin yapacak olursak, İran?ın Irak üzerindeki hakimiyetinin daha da artaca?Ÿını, Kürt yönetiminin de önemli bir ölçüde hareket yetene?Ÿini kaybedece?Ÿi ve bir ?İran Sorunu? ile kar?Ÿı kar?Ÿıya kalaca?Ÿını söyleyebiliriz.

?

Aslında, hem Irak?ı, hem de Kuzey Irak yönetimini belirsizliklerle dolu bir gelecek bekliyor. Amerika?nın çekilmesinden sonra, Irak?ın hala bütün olarak kalıp kalmayaca?Ÿı belli de?Ÿil. Hatta bazı istihbarat de?Ÿerlendirmelerine göre, Sunni-?žii kavgasının büyümesi, İran?ın deste?Ÿiyle ?žii?lerin egemenliklerinin geni?Ÿlemesi ve Kuzey Irak?ın tek ba?Ÿına kalması söz konusu. Böyle bir olasılıkta, Barzani-Talabani ikilisinin kar?Ÿısına son derece önemli bir İran baskısı çıkaca?Ÿına dikkat çekiliyor.

?

?žu sıralarda, Kuzey Irak yönetimi çevrelerinde en çok sorulan ve tartı?Ÿılmaya ba?Ÿlanan konu ?Türkiye uzun vadede Kuzey Irak açısından en güvenilir kom?Ÿu mudur? Yoksa Türkiye?ye de güvenilmemeli midir?? ?Ÿeklinde özetlenebilir. Bu soruyu hepimiz tartı?Ÿmalıyız.

??????????????????????

?

BA?žDAT DA ANKARA-ERBİL

YAKINLA?žMASINDAN RAHATSIZ?

?

Dı?Ÿ politikanın ko?Ÿullara göre nasıl de?Ÿi?Ÿti?Ÿinin en son örneklerinden biri, Ankara ile K.Irak yönetiminin kendine ba?Ÿkent gibi gösterdi?Ÿi, Erbil arasındaki ili?Ÿkidir.

?

Birkaç yıl öncesine kadar, Ankara?nın Erbil ile ili?Ÿkileri gergindi. Barzani ile temas kurmanın, K.Irak?ı tanımak anlamına gelece?Ÿi ileri sürülür ve ısrarla bu ili?Ÿkiler Ba?Ÿdat üzerinden yürütülürdü. Bu ?Ÿekilde Irak?ın toprak bütünlü?Ÿüne saygı gösterildi?Ÿi söylenir, Türkiye?nin K.Irak?ın olası bir ba?Ÿımsızlı?Ÿına ters bakaca?Ÿının mesajı verilirdi. Bu yakla?Ÿımı özelikle Genelkurmay ister, AKP iktidarı da, TSK ile arasını bozmamak için bu yakla?Ÿıma uyum gösterirdi.

?

Bir süre sonra, bu politikanın yürümedi?Ÿi anla?Ÿıldı. Erbil yönetimi Ba?Ÿdat?tan ne direktif alıyor, ne de verilen mesajlara kulak asıyordu.

?

Sonunda dı?Ÿi?Ÿleri TSK?yı ikna etti. ABD ile 2007 Kasım?ında varılan istihbarat i?Ÿbirli?Ÿi anla?Ÿması ve Washington?un da Barzani ile kanalların açılmasını istemesi i?Ÿleri kolayla?Ÿtırdı. Davuto?Ÿlu?nun öncülü?Ÿünü yaptı?Ÿı ?Barzani yakınla?Ÿması? yeni bir süreç ba?Ÿlattı.

?

Hem Ankara, hem de Erbil, eski kavgacı tutumlarını de?Ÿi?Ÿtirdi ve geli?Ÿmelere farklı bakar oldular.

?

Bu defa, Ba?Ÿdat rahatsızlık hissetmeye ba?Ÿladı.

?

Barzani ile Türkiye?nin diyalog kurması, Irak ba?Ÿkentinde bazı çevrelerin dikkatini çeker oldu. Maliki?nin Ankara?ya yaptı?Ÿı son gezide, Irak heyetindeki bazı uzmanlar, rahatsızlıklarını açıkça ortaya koydular. ?Biz Türkiye?nin K.Irak yönetimiyle temasını cesaretlendirdik. Ancak bu kadarı da fazla. Sanki Ba?Ÿdat?ın arkasından, haberimiz olmadan bir ?Ÿeyler hazırlanıyormu?Ÿ hissi do?Ÿuyor. E?Ÿer üçlü bir yakla?Ÿım (Ankara- Erbil-Ba?Ÿdat) yürütülecekse, bu göre hareket edilmeli.? diyen bir heyet üyesi, Maliki?nin ku?Ÿkulanmakta haklı oldu?Ÿunu söyledi.

?

Ben, Türkiye?nin Ba?Ÿdat?ın arkasından oyun oynadı?Ÿına ihtimal vermiyorum. Ba?Ÿdat?ın ku?Ÿkusu bana çok abartılı geliyor. Ancak uzun vadede, Ankara ile Erbil?in daha yakınla?Ÿması kaçınılmazla?Ÿacaktır.

?

Bu konuyu da yarınki yazıma bırakıyorum.