T?œK?œRMEYEN, ?‡?–P

ATMAYANLAR ?œLKESİ...

?

Bugün Beijing?in bize çok garip (!) görünecek bölümlerini anlatmak istiyorum.

?

Güne 74 bin kilometrekarelik ?Yasak ?žehir?den ba?Ÿladık.? Dü?Ÿünün, yüzyıllar boyunca koskoca ?‡in?i yöneten imparatorların oturdukları o muhte?Ÿem bölgeden söz ediyorum. E?Ÿer, Son İmparator filmini gördünüzse, nereden bahsetti?Ÿimi anlarsınız. İçeri adımınızı attı?Ÿınız andan itibaren, bamba?Ÿka bir dünyaya girdi?Ÿinizi anlıyorsunuz. Yakla?Ÿık 25 bin ki?Ÿi bu sarayda imparatora hizmet etmi?Ÿ ve sanki dün ayrılmı?Ÿ gibiler.

?

Ardından, İmparatorların yine aynı büyüklükteki yazlık saraylarına ve oradan da Cennet Tapına?Ÿına (Temple of Heaven) geçtik.

?

Beijing?de nihayet, gerçek ?‡in?e geldi?Ÿimi hissettim.? Emin olun ba?Ÿkentte gerçek ?‡in?den çok az iz kalmı?Ÿ. Bitmek ?tükenmek bilmeyen gökdelenler veya dev ve modern binalar arasında, geleneksel ?‡in sıkıp kalmı?Ÿ. Modernle?Ÿtirme, zenginle?Ÿtirme adına ne yazık ki eski Beijing, büyük oranda? yıkılıp yerine o muazzam yapılar yükselmi?Ÿ.

?

Belki aynı ?Ÿeyleri tekrarlıyorum, ancak, öylesine etkilendim ki, kusuruma bakmayın. Beijing?i sakın İstanbul ile kar?Ÿıla?Ÿtırma cehaletine dü?Ÿece?Ÿimi sanmayın. New York-Washington- Frankfurt gibi devlerle? kar?Ÿıla?Ÿtıraca?Ÿım ve bütün bu kentlerden;

?

• ?‡ok daha temiz...
• ?‡ok daha modern...
• ?‡ok daha görkemli...

?

Hiç abartmıyorum. Yollar pırıl pırıl ve sanki biraz önce temizlenmi?Ÿ gibi. Allah için bir tek çukur göremedim. Koskoca kent, dantel gibi i?Ÿlenmi?Ÿ. Yer gök 3-4 ?Ÿeritli yollar ve hepsi yemye?Ÿil a?Ÿaçlar, rengarenk çiçeklerle bezenmi?Ÿ.

?

ACABA, B?œT?œN BUNLAR

ALDATMACA MI?

?

Bir ara, bütün bu modernizmin, yapıların belki de eski kominist rejimden kalma alı?Ÿkanlıkla bir aldatmaca olabilece?Ÿini dü?Ÿündüm. Olamazdı, rüya atmosferi yaratmı?Ÿlardı sanki.? Gecekondu mahallelerini, fakirlerin ya?Ÿadıkları, pis suların aktı?Ÿı, insanların çöp içinde günlerini geçirdikleri yerleri aradık.? Mutlaka bir yerlerde, bizlerin görmemesi için, duvarların ardına saklanmı?Ÿ olmalılardı.

?

Bulamadık, zira gerçekten yok. Beijing?in en fakir mahalleleri, yeni gökdelen planlamasından kurtulan ve eski Beijing?deki ya?Ÿamı? göstermek için tutulup korunmaya alınan birkaç bölgeye da?Ÿılmı?Ÿtı.

?

?‡in?in ba?Ÿkenti, modernli?Ÿi ile her göreni ne kadar etkiliyorsa, geleneksel ?‡in?in yok edilmesi de? aynı derecede hayal kırıklı?Ÿı yaratıyor. ?œstelik, yeni in?Ÿaatlarda da Batı dizaynı ön planda tutulmu?Ÿ. ?‡in?in o güzelim çizgileri, geleneksel motifleri hiç kullanılmamı?Ÿ.

?

Size, eski ?‡in imparatorlarının o göz kama?Ÿtıran eski saraylarını, Budist tapınaklarını anlatmak? istemiyorum. Zira onları görmeden, güzelliklerini tahayyül? edemezsiniz.

?

T?œK?œRMEYEN, ?‡?–P

ATMAYAN İNSANLAR

?

Peki, bunca modernle?Ÿme fırtınası içinde, sıradan ?‡inli ne yapıyor?

?

Parkları, sarayların bahçelerini dola?Ÿtım. Gerçek ?‡inli?nin hiç de?Ÿi?Ÿmedi?Ÿini gördüm. ?œstelik, aynı dönemde onların da Bayram tatili vardı. Yüzbinlerce insanla birlikte dola?Ÿtık. Do?Ÿrusu, Beijing?in kalabalı?Ÿı kar?Ÿısında, İstanbul bana artık Zürih gibi, sessiz sakin gelecek.

?

?‡inli günlük ya?Ÿamını korkunç bir trafik içinde geçirdi?Ÿi için olacak, tatil günlerini, hava güzel ise parklarda ?Ÿarkı söyleyerek, kart oyunu oynayarak ve geleneksel egsersiz hareketleriyle geçiriyor.

?

Beni asıl etkileyen ise, böylesine müthi?Ÿ bir nüfusun kibarlı?Ÿı, temizli?Ÿi ve disiplini oldu.

?

Dü?Ÿünebiliyor musunuz, yüzbinlerce insan bütün gün parkları? dolduruyor, sabahtan ak?Ÿama kadar ailece veya arkada?Ÿlarıyla ?dola?Ÿıp e?Ÿleniyor, ancak bizim çok alı?Ÿık oldu?Ÿumuz bazı ?Ÿeyleri yapmıyor...

?

?–rne?Ÿin, yere bir ka?Ÿıt parçası veya sigara izmariti atan yok. (!)

?

?–rne?Ÿin, piknik sonrası beraberlerinde çöpleri yere de?Ÿil, kutulara atıyorlar (!)

?

?–rne?Ÿin, çimlerin üzerinde yatan, mangal yakıp köfte pi?Ÿiren hiç yok (!)

?

?–rne?Ÿin, ba?Ÿırarak konu?Ÿan, birbiriyle iti?Ÿip kakı?Ÿan, gürültülü ?Ÿekilde ?Ÿakala?Ÿan insanlar olmadı?Ÿı gibi, birbirini kovalayan yüzlerce çocuk da yok (!)

?

BEİJİNG?İ ?‡OK AMMA

?‡OK KISKANDIM

?

Ne garip de?Ÿil mi, temizli?Ÿi, kibarlı?Ÿı ve düzeni o kadar özlemi?Ÿim ki, bu de?Ÿerlerin ?‡in?de bu kadar yaygın biçimde uygulanması beni hayrete dü?Ÿürdü.

?

Beijng, gerek günlük ya?Ÿam açısından gerekse kent ya?Ÿamı açısından İstanbul?dan bir kaç

gömlek ilerde. ?‡in e?Ÿitiminin, çocukluk döneminden itibaren verilen terbiyenin ne oldu?Ÿu çok iyi anla?Ÿılıyor. Tabii, kendi açımızdan çok kızdım, çok kıskandım.

?

BUNA BO?ž YERE, ?‡İN

?? MUCİZESİ DENMEMİ?ž...

?

Birbirimizi yanlı?Ÿ anlamayalım.

?

?‡in ekonomisinin düzeltilmesi gereken çok zayıflıkları var. 1,5 milyarlık bu ülkedeki zenginlerle fakirler arasındaki gelir farkı en büyük? sorun. Ancak, madalyonun kötü tarafına ne kadar bakarsanız bakın, genel bilanço yine de ?‡in?den yana.

?

Yıllar boyunca, ?‡in mucizesinden söz edildi. Bu mucize artık gerçekle?Ÿiyor. Hem de kendine özgü bir ?Ÿekilde, kendine özgü ko?Ÿullar altında, ?‡in her gün devle?Ÿiyor. Bu ülkenin kendine güveni artıyor ve kurdukları sistem i?Ÿliyor.

?

Kominist? rejimlerin yönetti?Ÿi ülkeleri gördüm. Tek lider-tek parti yönetimlerini gördüm. Hepsinin bir aldatmaca yönü? vardı.

?

Gözönündeki bölgeleri bakımlı ve zenginse, mutlaka arka bahçeleri fakir ve geriydi. ?‡in?de bunun aksini gördüm. Fakirse fakir, zengin ise gerçekten zengin... Kendi kendini aldatmayan bir ülke.

?

Yarınki yazımda, ?‡in?in 45-50 yıl sonrasına bakaca?Ÿım. Amerika?nın ve özellikle Avrupa?nın nasıl korkmaları gerekti?Ÿine de?Ÿinmek, Rus-?‡in-Hint üçlüsünün ilerde dünyaya hükmedebileceklerini? söylemenin artık kehanet sayılmaması gerekti?Ÿini anlatmak istiyorum.